Rosja od zawsze była głównym wrogiem Polski. Nieważne, czy była to Rosja carów, czy bolszewików. Państwo to zawsze spoglądało na zachód, chcąc poszerzyć swoją strefę wpływów. Jednak po rewolucji październikowej sytuacja wyglądała nieco inaczej. Oprócz chęci poszerzenia swego terytorium, bolszewicy ze wszystkich sił chcieli zanieść płomień rewolucji innym krajom europejskim, zwłaszcza Niemcom. Był tylko jeden kłopot. Na drodze ku zachodowi Europy stało państwo polskie. Polska była przeszkodą, którą należało bezwzględnie unicestwić, aby rewolucja mogła ogarnąć cały kontynent.

W tym sensie Związek Sowiecki był państwem nastawionym na wskroś agresywnie i ofensywnie. Jego przywódcy nigdy nie stracili wiary w to, że wzniecą płomień rewolucji na całym kontynencie, a może i świecie. Przekonujemy się o tym po raz kolejny, sięgając po książkę Bogdana Musiała pod tytułem „Za Zachód po trupie Polski”. Jej wznowienie ukazało się nakładem wydawnictwa Zysk i S-ka. Autor jest historykiem dziejów najnowszych. Był profesorem na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz współpracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej.

Już na wstępie powiem, że jego publikacja jest bardzo ciekawa i naprawdę godna polecenia. Bez wątpienia zasługuje na uwagę wszystkich, interesujących się historią komunizmu. Wielką zaletą książki jest jej bogate oparcie na materiale źródłowym. Autor przytacza wiele relacji z narad radzieckich przywódców, obficie cytuje Stalina i innych towarzyszy. Wszystko to sprawia, że jego praca jest nie tylko bardzo dobrze udokumentowana, ale też po prostu ciekawa.

Książka została podzielona na dwie części. Pierwsza z nich to niejako rozbudowany wstęp, traktujący o historii bolszewickiej Rosji od rewolucji październikowej do 1929. Autor wyjaśnia, że dla bolszewików „rewolucja światowa” była naczelnym hasłem. Stosując metaforę ze sfery religii, można powiedzieć, że była to główna bolszewicka prawda wiary. Rewolucja po prostu musiała ogarnąć kraje kapitalistyczne. W koncepcji Lenina, a potem Stalina kluczową rolę odgrywały leżące w sercu Europy Niemcy. Jak jednak pomóc niemieckim robotnikom, skoro między Związkiem Sowieckim a Republiką Weimarską leży Polska?

Nasz kraj był główną przeszkodą, aby płomień rewolucji mógł być poniesiony z Rosji na Zachód. Stąd też wojna polsko-bolszewicka, która była bardzo na rękę Leninowi. W pewnej jej fazie Armia Czerwona odnosiła bardzo duże sukcesy. Wydawało się, że upadek Polski to kwestia czasu. Dlatego też bolszewicy odrzucili wszystkie próby mediacji, podejmowane przez zachodnie demokracje. Tymczasem wojna – po słynnej bitwie warszawskiej – zakończyła się zwycięstwem Polski.

Zdaniem Bogdana Musiała miało to dalekosiężne konsekwencje. Przede wszystkim w Rosji powstał kompleks Polski. Tego kompleksu Stalin nigdy się nie pozbył. Przeciwnie, dyktator żywił szczerą nienawiść do Polaków. Nigdy nie zapomniał porażki i upokorzenia z 1920 roku.
Tymczasem bolszewicy borykali się z wieloma problemami wewnętrznymi. Gospodarka była w fatalnym stanie. Nastroje antykomunistyczne były bardzo silne. Przemysł zbrojeniowy i Armia Czerwona była w równie opłakanym stanie.

Mimo że Związek Sowiecki był w ciągłym kryzysie, Stalin nigdy nie porzucił myśli o rozszerzeniu rewolucji i zniszczeniu krajów kapitalistycznych. Autor udowadnia tę tezę, przywołując liczne źródła. Nie znaczy to jednak, że dyktator wyraźnie był nastawiony na wywołanie wojny. Jako przebiegły polityk wyczekiwał raczej wojny między krajami kapitalistycznymi. Dopiero gdy miały się nawzajem wyniszczyć, Związek Sowiecki miał się zaangażować.

Poświęcona jest temu druga część książki. Bogdan Musiał konsekwentnie dowodzi, że cała polityka Stalina lat 30. była tak naprawdę przygotowaniem do wojny. Forsowana industrializacja, przymusowa kolektywizacja, złamanie oporu chłopstwa, nawet wielka czystka w Armii Czerwonej. Wszystko to miało służyć konsolidacji i oczyszczeniu zaplecza, przed spodziewaną wojną. Dlatego też doszło do słynnego paktu Hitler-Stalin. Obu dyktatorów dzieliło niemal wszystko, ale łączyło jedno: pragnienie wojny. Nie rozumiały tego pozostałe europejskie państwa, za co zapłaciły naprawdę wysoką cenę.

Autor wielokrotnie zwraca uwagę na cynizm Stalina i jego kłamstwa, na które nawet dziś nabierają się niektórzy historycy. „Na Zachód po trupie Polski” to według mnie bardzo interesująca książka. Publikację tę polecam wszystkim zainteresowanym historią komunizmu i polityką wewnętrzną i zewnętrzną Związku Sowieckiego. Jest to lektura naprawdę warta uwagi.

Wojciech Sobański