„Maria” jest powieścią o ludziach broniących swych ostatecznych przekonań o sensowności życia. Opowieść ta rozgrywa się w atmosferze spraw dla romantyka najważniejszych: śmierci i miłości. Każdą z dwóch pieśni „Marii” otwiera ten sam motyw przemijania ludzkiego istnienia. I dlatego możemy być pewni, że rozwiązanie konfliktu poematu, wnioski z dramatycznych losów jego bohaterów (...) musza przynieść odpowiedź na najważniejsze – mówiąc językiem Heinego – z „przeklętych pytań”, „odwiecznych pytań” człowieka. Muszą przynieść albo gorzkie strofy o pesymizmie, beznadziejności, albo jasny hymn o nadziei. „Maria” – uprzedźmy wyniki analizy – jest poematem o trwodze, bólu i bezsensie.
Ryszard Przybylski