cytaty z książki "Artur Schopenhauer i jego filozofia wychowania - Tom I"
katalog cytatów
[+ dodaj cytat]
Schopenhauer dochodzi do wniosku, że istnieją cztery podstawowe formy zasady racji dostatecznej, a więc tego, co możemy prawdziwie sądzić o rzeczach i świecie na podstawie tego, co nam dane w oglądzie.
Do pierwszej formy zalicza przedstawienia naoczne, empiryczne i pełne, czyli przedmioty fizyczne, które są powiązane przyczynowo w czasie i przestrzeni, stanowiąc przedmiot badań nauk przyrodniczych, takich jak fizyka i chemia.
Druga forma to pojęcia abstrakcyjne, a ich pochodną formą są sądy, które o ile są prawdziwe odzwierciedlają rzeczywistość, czyli są prawdami popartymi doświadczeniem lub opisem kogoś.
Trzecią formę stanowią aprioryczne naoczności form zmysłu zewnętrznego i zmysłu wewnętrznego, przestrzeni i czasu. Każda część przestrzeni i czasu jest powiązana z innym elementem. Prawo, według którego części przestrzeni i czasu wzajemnie się określają, Schopenhauer nazwał principium rationis sulficientis essenci - racja dostateczna istnienia. Relacje praw między częściami czasu: stanowią o prawach arytmetyki, a prawa wzajemnego położenia np. dwóch obiektów: o geometrii itd., razem tworząc rację dostatecznego istnienia tj. z przestrzeni i czasu.
Czwarta forma poznania to podmiot woli rozpatrywany jako przedmiot dla innego poznającego podmiotu. Zasadą, która rządzi poznawaniem tej relacji, jest prawo motywacji. Człowiek działa ze względu na motywy, które swoją podstawę mają w charakterze, jeden i ten sam motyw będzie różnie oddziaływał na różne charaktery i będzie zmienny w zależności od adresata, w stronę którego są kierowane dane działania czy poznanie. Innymi słowy inaczej reagujemy na prośbę osoby nam bliskiej, a inaczej na prośbę osoby obcej.