Marek Zmysłowski, „Goniąc czarne jednorożce”

Milioner, celebryta, partner wicemiss świata, self-made-businessman Marek Zmysłowski zbudował „Amazon Afryki” i stał się jedną z najbardziej znanych postaci afrykańskiej branży IT. Pewnego dnia okazało się jednak, że jest też poszukiwanym przez Interpol międzynarodowym zbiegiem. Jak do tego doszło?

Zanim Zmysłowski wylądował w Nigerii, zrobił błyskawiczną karierę i łatwą kasę w jednej z pierwszych w Polsce firm pośrednictwa finansowego, zbankrutował, stał za barem w ekskluzywnym nocnym klubie, a budując pierwszą ogólnopolską sieć usług pogrzebowych, zadarł z mafią stojącą za aferą łowców skór. Do Afryki wysłał go największy internetowy fundusz inwestycyjny na świecie, właściciel Zalando i Groupona. Polak nie tylko budował, doradzał, inwestował w wiele kluczowych dla rozwoju kontynentu przedsięwzięć, ale też narobił sobie w nigeryjskim rządzie wrogów. W swojej autobiografii Zmysłowski z dystansem i humorem pokazuje, jak wygląda robienie interesów, czasem niebezpiecznych, oraz z reporterskim biglem kreśli barwny obraz ukochanego kontynentu, jakim stała się dla niego Afryka.

Ewa Cieślik: Kiedy woda sodowa uderzyła Panu do głowy? Sam Pan bowiem w jednym z tekstów tak siebie określił – Marek „Woda Sodowa” Zmysłowski.

Marek Zmysłowski: Gdzieś koło dwudziestego roku życia, gdy zacząłem zarabiać zdecydowanie za dużo, za łatwo i za szybko dzięki boomowi na rynkach finansowych. Potem utrzymywała się przez kilka lat, aż wyciekła z głowy razem z resztką pieniędzy, które zostały mi na koncie.

Nie skończył Pan studiów, bo zaczął je Pan postrzegać jako niepotrzebne – karierę robił Pan bez wykształcenia, a system edukacji wydawał się Panu przestarzałą fabryką bezrobotnych. Czy teraz zmienił Pan zdanie?

Nie bardzo. Jest wiele lepszych sposobów na spędzenie pięciu lat swojego życia niż studia ekonomiczne. To oczywiście dotyczy tylko biznesu. Nie wyobrażam sobie lekarza bez dyplomu.

Dlaczego zaczął Pan inwestować w Afryce? Biznesmeni jednak rzadko postrzegają rynki tamtejszych krajów jako pewniaki przynoszące zyski.

Zgadza się, to jest rynek podwyższonego ryzyka, ale i potencjalnie o wiele większych zwrotów z inwestycji – i to przyciąga. Natomiast w mojej sytuacji wszystko zaczęło się od przypadku. Do Nigerii wysłał mnie Rocket Internet, właściciel Zalando. Na początku pracowaliśmy razem, później nasze drogi się rozeszły. Ale ja się w Afryce zakochałem i zostałem do dziś.

Czym Czarny Ląd skradł Pana serce?

Egzotyką i takim poczuciem, że ma się realny wpływ na świat wokół siebie. Że nie robi się kolejnej apki do zabijania czasu przez znudzonych millenialsów. Afryka jest kontynentem magicznym, od setek lat przyciąga i rozkochuje w sobie podróżników, kolonizatorów, przedsiębiorców.

Skąd pomysł na tę książkę? Czy zależało Panu na zaistnieniu w szerszym gronie, niekoniecznie związanym ze światem biznesu? A może chciałby Pan zmienić kierunek kariery i zostać pełnoetatowym pisarzem?

Kulminacyjnym momentem było zatrzymanie na Okęciu na podstawie listu gończego z Nigerii, wystawionego przez tamtejszą skorumpowaną policję. Groziło mi 21 lat w nigeryjskim więzieniu. Przysięgłem sobie, że wyjdę z tego cało i napiszę o tym książkę. Ale o książce myślałem już od dawna. Wiele lat temu nauczyłem się radzić sobie ze stresem, wylewając frustracje na elektroniczny papier, do cyfrowej szuflady. Ta szuflada miała się w końcu przydać. Książki o Afryce to albo akademickie dywagacje, „dlaczego jest tak źle, skoro jest tak dobrze”, albo reportaże z samotnych podróży śmiałków motocyklem przez pustynię. A moja Afryka, ta, w której się przede wszystkim zakochałem, to lotniska, miasta, biurowce, biznes. I dużo dziwnych, bardzo dziwnych przygód.

Zawsze chciałem napisać książkę, chciałem to po prostu mieć odhaczone jako jeden z moich celów życiowych. Gdy zacząłem pisać, kierowała mną przede wszystkim chęć podzielenia się własną historią. Po przejściach w Nigerii chciałem też opowiedzieć, co się naprawdę wydarzyło, na wypadek gdybym nagle „zaginął”. Być może ktoś nauczy się na moich błędach. Teraz, pisząc zakończenie, wiem już, jak wielką nauczkę ta książka dała mnie samemu. Dopiero opisywanie rzeczy z perspektywy czasu, na chłodno, kiedy znasz już różne okoliczności każdej sytuacji, pozwala zauważyć błędy, które popełniłem. A popełniłem ich masę.

Chciałem napisać książkę odświeżającą, kontrowersyjną, do bólu szczerą i do bólu prawdziwą. Zrywającą ze schematami. Chciałem napisać ją po swojemu, tak jak po swojemu zawsze chciałem żyć i prowadzić biznes, niezależnie od ceny, jaką za to płaciłem.

Jakie stawia Pan sobie następne cele? Wydaje się bowiem, że osiągnął już Pan wszystko – bogactwo, sławę, a teraz może się Pan nawet pochwalić opublikowaną książką.

Na pewno dojrzałem. Natomiast gdy patrzę na to, co za mną, co przede mną i co osiągnęli inni, to mam poczucie, że jestem dopiero na początku swojej przygody. W biznesie i w życiu dopiero zaczynam.

Poniżej rozdział 13 z książki „Goniąc czarne jednorożce”, zatytułowany „Uprowadzona”: