Tematem tej książki są sprzeczności kulturowe nie tyle kapitalizmu, ile społeczeństwa mieszczańskiego, czyli sprzeczności tego świata, który stworzyły cechy kupieckie i rzemieślnicze, warstwa średnia czy też burżuazja.
Kapitalizm jest systemem społeczno-ekonomicznym nastawionym na wytwarzanie towarów oraz na akumulację kapitału. Ten szczególny, nowy sposób gospodarowania sprzęgł się z określoną kulturą i strukturą osobowości. To właśnie wzajemny związek systemu ekonomicznego, kultury i struktury osobowości kształtował cywilizację mieszczańską.
Główne wątki tej książki dotyczą wspomnianej jedności oraz jej konsekwencji.