„Upadek Númenoru i inne opowieści z Drugiej Ery Śródziemia” to kompilacja różnych tekstów Tolkiena na temat Wyspy Władców, pod redakcją Briana Sibleya. Fragmenty tej niezwykłej kroniki zostały zaczerpnięte z „Władcy Pierścieni”, „Silmarillionu”, „Niedokończonych opowieści” i „Historii Śródziemia”, a następnie ułożone z zachowaniem porządku chronologicznego. Wbrew obawom nie dostajemy zbioru oderwanych opowieści, ale spójną historię wyspy, rozgrywającą się na tle historii Śródziemia. Dodatkowo tekst został opatrzony ilustracjami Alana Lee.

„Upadek Númenoru” to raczej kronika niż powieść, chociaż zawiera w sobie również obszerne fragmenty narracji, jak historia miłości Erendis i Aldariona – króla, który dzielił serce między żonę i morze, czy dzieje Elendila i jego synów. Jednak ta Tolkienowska reinterpretacja legendy o Atlantydzie nie ogranicza się jedynie do dziejów Númenoru. Rysuje też tło wydarzeń poprzedzających akcję „Władcy Pierścieni”. W miarę lektury dowiadujemy się wiele na temat losów różnych grup elfów, pojawienia się Nazgûli, pochodzenia i motywacji Saurona, a nawet tego, skąd i w jakim celu w Śródziemiu pojawił się Gandalf i inni czarodzieje. Chronologiczny układ pozwala śledzić wydarzenia zarówno na wyspie, jak i w Śródziemiu, i lepiej zrozumieć związek między nimi. Poza faktami historycznymi możemy też śledzić wzlot i upadek Dúnedainów – pięknych i szlachetnych, ale z czasem coraz bardziej chciwych i podatnych na wpływy. Już tytuł książki zdradza, że nie będzie to jedynie opowieść o bohaterstwie i chwalebnych czynach. Ale jak doszło do tytułowego upadku? Jak umiłowani przez Valarów dali się zwieść i za czyją sprawą zamienili najpiękniejszy dar w katastrofę?

„Upadek Númenoru” to historia warta poznania, zarówno ze względu na losy samej wyspy, jak i na tło, jakie rzuca na „Władcę Pierścieni”. Jej lektura jest o wiele przystępniejsza od „Silmarillionu”, a dla dociekliwych zawiera liczne przypisy i dodatki pozwalające zagłębić się w szczegóły. Ponownie przenosi nas do świata stworzonego przez Tolkiena, gdzie na dobro i piękno zawsze czyha mrok i niegodziwość. Númenor musi upaść. Ale czy da się coś ocalić z tego upadku?

Agnieszka Kruk