Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Są miejsca stworzone dokładnie po to, by za nimi tęsknić niezależnie od tego, czy się je kocha, czy nienawidzi.

Co mnie nie zabije, to mnie wzmocni, mówi jeden z najgłupszych sloganów psychologicznej nowomowy, bo to, co mnie nie zabije, może mnie zamienić - na długo albo na zawsze - w żyjącego trupa z wypalonym środkiem i pozorem ruchu. Czasem cierpienie ma właśnie taką siłę, bo są zdrady i utraty uniemożliwiające żałobę, odbierające łzom oczyszczającą moc, a czasowi łagodność (s.88).

Opowiedziana przeszłość to część przyszłości, a życie potrzebuje i pamięci, i zapominania.

Istnieje jeden rodzaj pragnienia, które w miarę upływu lat między dwojgiem ludzi może rosnąć. Jest to pragnienie dzielenia się, powiększające się wprost proporcjonalnie do zgromadzonych wspólnych doświadczeń i druga osoba staje się głównym rozmówcą we śnie i na jawie (s.65).

Po jednych miłościach zostją diamenty, po innych opryszczka (s.280).

Historia rodzinna jest pojedynkiem wielu różnych opowieści, a wygra go ten, kto bardziej się uprze.

(…) pierwsze pięćdziesiąt lat życia jest tekstem, a reszta - komentarzem".

Niekiedy udaje nam się przebić kilka szklanych sufitów i poharatane, ale nadrabiające miną lądujemy tam, gdzie już nikt nie mówi, że robimy kobiecą sztukę albo kobiecą literaturę, bo okazuje się, że nagle, choć wcale tego nie zamierzałyśmy, widać w naszej twórczości rzeczy takie jak Bóg, Ojczyzna i Człowiek (s.244).

Czasem trzeba lat, by spotkać kogoś, komu można opowieść podarować.

Stałam się ostatecznie nie tak częstym przypadkiem feministki, która szczerze lubi kobiety. Nawet jedna z najpotężniejszych trucizn ludzkiego świata, kobieca zawiść, nie jest w stanie mnie zrazić i wierzę w ideę siostrzeństwa równie mocno jak w moje konkretne wieloletnie przyjaźnie.

(...) bo to, co mnie nie zabije, może mnie zamienić - na długo albo na zawsze - w żyjącego trupa z wywalonym środkiem i pozorem ruchu.

(...) tak to zwykle wygląda, że wyrusza się w życiu po coś innego niż to, z czym się ostatecznie wraca.

Przecież historia rodzinna jest pojedynkiem wielu różnych opowieści, a wygrywa go ten, kto bardziej się uprze (s.82).

(...) zostałam ostatecznie przechytrzona: dostałam dokładnie to, czego pragnęłam, ale zupełnie inaczej, niż sobie wyobrażałam (s.292).

Co mnie nie zabije, to mnie wzmocni, mówi jeden z najgłupszych slangów psychologicznej nowomowy, bo to, co mnie nie zabije, może mnie zamienić- na długo albo zawsze- w żyjącego trupa z wypalonym środkiem, pozorem ruchu. Czasem cierpienie ma taką właśnie siłę, bo są zdrady i utraty uniemożliwiające żałobę, odbierające łzom oczyszczającą moc, a czasami łagodność.

Za wszelką cenę próbowałam uniknąć banału depresyjnego załamania i twórczego kryzysu, bo nie mieścił się on w mojej wizji życia, podobnie jak dewocja religijna, operacja plastyczna, dom letniskowy nad Zalewem Zegrzyńskim czy odbicie mężczyzny przyjaciółce (s.12).

Nie po to się rusza w drogę", pisał tu Bouvier, "żeby nałykać się egzotyki i błyszczeć anegdotkami jak świąteczna choinka. Droga jest po to, żeby nas oskubać, wyżąć, wymaglować, aż będziemy jak stary sprany ręcznik, który z kawałkiem mydła dają nam w burdelach"'.

Mnich ważniejszy na wstępie pokazuje mi swoje zdjęcie z Dalajlamą takim gestem, jakby to był szwajcarski paszport okazywany na granicy biednego kraju, stuka w nie palcem na potwierdzenie prawdziwości, i pyta, jak mam na imię, skąd jestem. Nie podoba mi się i jestem zła, bo mam prawo do tego naiwnego złudzenia Europejki ateistki, że przynajmniej buddyzm jest jakoś w porządku, skoro tak łatwo daje się przerobić na duchową cepelię dla klasy średniej szukającej na półkach kulturowego supermarketu niekłopotliwej duchowości i zdrowej diety w bonusie. Łatwo zapomnieć wtedy, że akurat tutejsi mnisi są jak najbardziej zdolni do przemocy i palenia muzułmańskich domów i sklepów (s.104).

(...) a między nimi szczelina kusząca wyprawą do kresu nocy.

Pomieszkiwałam tu i tam, nigdzie nie zamieszkałam i nie zadomowiłam się, bo zawsze przychodzi moment, że dalsza podróż, zmiana miejsca stają się nie kaprysem czy atrakcją, ale czymś, bez czego nie mogłabym dalej żyć w miejscu wyzutym już ze znaczenia i nadgniłym.

Wierzyłam, że przebyte podróże pozostawiają na skórze coś w rodzaju gwiezdnego pyłu, niczym jeden z tych luksusowych pudrów zawierających mikrocząsteczki, minidrobiny i inne świecidełka, tak że lśni się subtelnym blaskiem. Wierzyłam, że wysiłek zrozumienia świata i siebie zostaje nagrodzony i w podróży umysł wyłącznie porządkuje się i szlachetnieje, zaczynając w końcu przypominać jedną z tych pięknych bibliotek, ... twarz zaś nabiera anielskiej łagodności, która wynika z dogłębnego poznania tajemnic życia i spokojnej, nawet jeśli nieco gorzkiej mądrości. Język zaś, biegły w wielu smakach, staje się instrumentem tak wrażliwym, że rozpozna wiek tuńczyka podanego jako sashimi, stopień nachylenia wzgórza, z którego pochodził szczep pinot noir zamieniony w kieliszek wybornego wina, i kolor oczu gęsi, która poświęciła swe życie i wątrobę dla foie gras. Sądziłam, że w podróży ciało mężnieje, gdzie trzeba, a gdzie trzeba, kobieceje i wędrówka uczyni mnie piękną, interesującą i godną pożądania, koniecznie długowłosą, ale jednocześnie silną, zaprawioną w bojach, niezależną i chyżą jak Artemida. Nic podobnego. Podróż zostawia na naszych ciałach blizny i plamki po słonecznych oparzeniach, ugryzieniach owadów i trującym zielsku, łamie nam paznokcie i psuje zęby, dewastuje żolądki. Pozwala zagnieździć się w nas wirusom, bakteriom i grzybom, tak że rasowy podróżnik przypomina ogród botaniczny i zoo.

Właściwie żadne wyjazdy i rozstania nie sprawiają mi wielkiego bólu, są raczej jak gęstniejący na chwilę dym, który szczypie w oczy i dławi oddech, i rozwiewa się, ukazując jakiś zupełnie nowy pejzaż, mniej lub bardziej ciekawy, zanim i on odejdzie w niepamięć.

Moje podróże są intensywne, a nie ekstensywne i nigdy nie polegały na ciągłym przemieszczaniu się z miejsca na miejsce, lecz raczej na delikatnym i nietrwałym wrastaniu przez rok czy dwa w jakieś miasto, które zawsze opuszczam dokładnie wtedy, kiedy zaczyna nabierać cech domu, a ekscytacja nowością znamion przyzwyczajenia. Zupełnie nie interesuje mnie zwiedzanie i turystyczne zaliczanie atrakcji, nie odczuwam potrzeby znoszenia przesadnych trudów podróży i nieprzyjemności w rodzaju złego towarzystwa, brudnych pokoi hotelowych czy braku ciepłej wody, choć jestem w stanie pogodzić się z tymi niedogodnościami na chwilę w obliczu wyższej konieczności.