Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Grupy antydemokratyczne uważające się za lepsze od innych starają się zmobilizować naród, by pozostać przy władzy. Nacjonalizm jest narzędziem w rękach cynicznych i pozbawionych skrupułów polityków. Otóż im człowiek jest prymitywniejszy, tym łatwiej zrobić z niego zbrodniarza, wmawiając mu: "Jesteś lepszy od tamtego". Równie łatwo jest przekonać jakąś grupę etniczną czy religijną, że inna grupa jej zagraża i wobec czego trzeba ją zniszczyć.

Odparłem, że to nie pojedyncze osoby, choćby nawet obdarzone wielkim, moralnym autorytetem, uczą nas postępowania w życiu. Robi to otoczenie społeczne. Ten, kto wzrasta w społeczeństwie oddającym się złodziejstwu i bandytyzmowi, będzie złodziejem i bandytą. Dowód? Z doświadczeń II wojny ludzkość nie wyciągnęła żadnej nauki. W człowieku tkwi element zła. Mieliśmy nadzieję, że po wojnie weźmie górę dobro, że po tych wszystkich prześladowaniach, okrucieństwach, morderstwach, terrorze zapanuje miłość. Tak się nie stało. Dlaczego? Bo złu ulega się łatwiej. Łatwiej jest nienawidzić i zabijać niż kochać. Zatryumfowała propaganda nazistowska. Zdołała wpoić nienawiść społecznościom na całym globie. Wystarczy spojrzeć na Bośnię, Rwandę, Albanię. Wystarczy przyjrzeć się nowoczesnemu malarstwu. Nie ma ono nic wspólnego z pięknem okresu oświecenia czy romantyzmu, odzwierciedla świat brutalny, rozkawałkowany, pragnienie zapanowania nad drugim, unicestwienie go.

Przeżywamy moment dziejowego kryzysu całej cywilizacji. Obecna sytuacja jest porównywalna z rewolucją przemysłową, kiedy to robotnicy z lęku przed utratą pracy niszczyli maszyny. Nikt dziś nie wie jak żyć w erze Internetu, jak ustosunkować się do faktu, że potrzeba coraz mniej ludzi do pracy.Krótko mówiąc jak utrzymać zachodni poziom życia pracując coraz mniej. Widzicie rok 1968 był na zachodzie cezurą, półrewolucją, ale tylko w sferze obyczajowej. Tak, de Gaulle w końcu upadł, skończyła się wojna w Wietnamie. Stało się to nie za sprawą siły młodych lecz ich prawości. Nie nastąpiła wówczas rewolucja technologiczna. Jest ona w toku właśnie teraz. Stoimy na początku przerażającej drogi: bezrobocie będzie rosło i czeka nas okres poważnych zaburzeń. Poza tym Europa zmienia skórę, pełna jest Turków, Kurdów, Arabów. I będzie ich coraz więcej. Bo jak powtarzam: głodu nie można powstrzymać murami.