rozwiń zwiń

Nagrody „Literatury na Świecie” za rok 2014

LubimyCzytać LubimyCzytać
26.11.2015

Redakcja miesięcznika „Literatura na świecie” jak co roku przyznała nagrody twórcom, tłumaczom i wydawnictwom, którzy jej zdaniem zabłysnęli w przeciągu ostatnich dwunastu miesięcy. Wyróżnienia przyznano w sześciu kategoriach, bez laureata pozostała kategoria „poezja”.

Nagrody „Literatury na Świecie” za rok 2014

W tym roku jurorami byli: Anna Górecka, Andrzej Kopacki, Piotr Sommer, Andrzej Sosnowski, Marcin Szuster i Anna Wasilewska. Obradowali pod przewodnictwem Jerzego Jarniewicza. W rezultacie nagrody za 2014 rok otrzymali:

Kategoria Proza:

Maciej Świerkocki za przekład książki Terry'ego Southerna i Masona Hoffenberga Candy (wyd. Officyna). Książka ukazała się pod patronatem lubimyczytać.pl.

Kultowa, prześmiewcza powieść opublikowana po raz pierwszy w 1958 roku w Paryżu (m.in. ze względów cenzuralnych), w słynnym wydawnictwie Olympia Press, które wydawało także m. in. Vladimira Nabokova i Henry’ego Millera (Southern w Paryżu podpisał książkę pseudonimem Maxwell Kenton). Wydawca zapłacił wtedy autorom 500 dolarów. Awanturnicza fabuła tej erotycznej i komicznej książki, szydzącej m.in. z uczonych, ogrodników (sic!) lekarzy, mistyków i z cyganerii artystycznej oparta jest na motywach Kandyda Woltera, ale tytułową bohaterką jest u Southerna i Hoffenberga osiemnastoletnia dziewczyna, Candy Christian, a akcja rozgrywa się współcześnie (w latach pięćdziesiątych). Wydana przez wydawnictwo Putnam w USA (1964) "Candy" błyskawicznie stała się bestsellerem, zyskała uznanie krytyków i dobre recenzje. W roku 1968 powieść została sfilmowana przez Christiana Marquanda (pod tytułem "Candy"), a w roku 2006 „Playboy” uznał ją za jedną z „25 najseksowniejszych powieści wszechczasów”.

Kategoria Nowa Twarz:

Iwona Krupecka za przekład książki Dysputa w Valladolid (1550-1551) Bartoloméa de Las Casasa, Juana Ginésa de Sepulvedy i Dominga de Soto (Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego).

Dysputa w Valladolid była w świecie nowożytnym wydarzeniem unikatowym. Po pierwsze, chrześcijański europejski władca zażądał od uczonych – nie zaś od doradców spoza grona intelektualistów, reprezentujących interesy własne – określenia własnych praw do pobytu i ekspansji w Nowym Świecie. Po drugie, w trakcie zmagań z Sepúlvedą Las Casas wypracował rewolucyjne stanowisko wielokulturowe, związane z postulowaniem wolności Indian. Po trzecie, obydwaj uczestnicy kontrowersji są na wskroś „nowożytni”, choć reprezentują stanowiska od siebie odległe.

 

Krzysztof Majer za przekład Listów Allena Ginsberga (wyd. Czarne). Książka ukazała się pod patronatem lubimyczytać.pl.

Allen Ginsberg – legenda amerykańskiej kontrkultury, nieformalny lider Beat Generation, a przede wszystkim przyjaciel Jacka Kerouaca, Neala Cassady’ego, Williama S. Burroughsa i Boba Dylana – podobno zawsze miał pod ręką długopis i kartkę, by w każdej chwili móc napisać list. Ten niemal fanatyczny wielbiciel słów i literatury, przenikliwy myśliciel i krytyk Ameryki przez całe życie prowadził ożywioną korespondencję nie tylko z rodziną i przyjaciółmi, ale także z pisarzami i politykami. Reagował, dyskutował, popadał w intelektualne samouwielbienie, szukał ratunku w sztuce i psychoanalizie. Jego listy są pełne emocji, gwałtowne, soczyste i przepełnione ironią, a także zaskakująco dosadne. Opisy nocnego życia Nowego Jorku, alkoholowych i narkotycznych sesji, pobytu w szpitalu psychiatrycznym, homoseksualnych przygód, artystycznych happeningów składają się na lustro, w którym odbija się życie osobiste wrażliwego poety, i ukazują, jak ewoluowały jego poglądy na literaturę, filozofię, sztukę.

Kategoria Inicjatywy Wydawnicze:

Jacek Sokolski i wydawnictwo Atut we Wrocławiu za serię Bibliotheca Curiosa.

Kategoria Translatologia, Leksykografia i Literaturoznawstwo:

Małgorzata Marcjanik za Słownik językowego savoir-vivre'u (Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego).

Książka zawiera około 2000 najczęściej używanych przez Polaków wyrażeń językowych, nazywanych tradycyjnie zwrotami grzecznościowymi. Zebrane w słowniku w postaci wyrażeń hasłowych zwroty grzecznościowe mają to do siebie, że utrwalone są przez tradycję w określonej formie, odtwarzanej przez użytkowników języka z pamięci. Forma ta, jeśli analizuje się ją z perspektywy historycznej, ewoluuje (ulegając przede wszystkim uproszczeniom); na bieżąco tworzone są przez młode pokolenie modyfikacje znanych form, które nieraz pojawiają się na krótko, potem tracą ekspresywność, zanikają, na ich miejsce tworzone są nowe). Bywa, że dana forma wychodzi powoli z użycia, a w następnym pokoleniu przeżywa renesans - staje się atrakcyjna, jej częstość użycia wzrasta. Forma zwrotów grzecznościowych podlega najrozmaitszym modyfikacjom, nawiązującym jednak do zwrotów już znanych (mówiąc inaczej: tekstów kliszowanych), które mamy utrwalone w pamięci kulturowej.

Nagroda im. Andrzeja Siemka (za łączenie różnych kompetencji literackie i literaturoznawczych, przekładu i pisarstwa krytycznego wysokiej próby): Katarzyna Przyłuska-Urbanowicz za książkę Pupilla (wyd. Słowo/obraz terytoria).

Słowo pupilla" oznaczało w łacinie laleczkę, dziewczynkę, sierotę, osobę nieletnią znajdującą się pod czyjąś kuratelą – a zarazem źrenicę, pierwotnie nazywaną tak z powodu maleńkiego obrazu nas samych („laleczki”), jaki dostrzegamy w oku osoby, na którą patrzymy. Jednak pupa to po łacinie również poczwarka, czyli stadium rozwojowe owadów, które podlegają przeobrażeniu zupełnemu. W miękko brzmiącym słowie pupilla" tkwi już zatem zapowiedź radykalnej metamorfozy.

Namysł nad figurą dwudziestowiecznej nimfetki to opowieść o tym szczególnym splocie znaczeń; o zaskakującym aliansie etymologii, entomologii i optyki. W masowej wyobraźni wywrotowa fille fatale pojawia się przede wszystkim dzięki Nabokovowskiej Lolicie, choć nie jest to ani pierwsza, ani ostateczna spośród rozlicznych inkarnacji drapieżnej dziewczynki. Małoletnie kochanki wielokrotnie powracają w minionym stuleciu jako autorki anarchistycznych posunięć, językowej rebelii, estetycznych i filozoficznych wybryków, oszustw i pułapek. Ich historie należy dziś być może przeczytać przede wszystkim jako traktaty optyczne, w bohaterkach dostrzec zaś nie tyle ofiary nadużyć, ile ich sprawczynie. Pupilla" to bowiem figura inicjacji, patronująca odbieraniu niewinności – intelektualnej, erotycznej, metafizycznej. Figura paradoksalna: mechanizm jej działania opiera się przecież na udawaniu kogoś, kto sam inicjacji potrzebuje. W tym właśnie tkwi jej siła i na tym między innymi polega groza zapowiadanego przez nią doświadczenia.

Nagroda specjalna Mamut (za całokształt dorobku przekładowego): Jacek St. Buras.

Jacek St. Buras to polski tłumacz, krytyk literacki i dramaturg. Pierwsze przekłady ogłosił w 1970 w książce zbiorowej „Klasycyzm niemiecki. Życie i twórczość Goethego i Schillera”. Jako dramatopisarz debiutował w 1988 utworem „Gwiazda za murem” (1988). W późniejszym czasie wydał również „Sen o życiu. Wizja muzyczna”. Opublikował ponad 80 przekładów – głównie dramatów (m.in. Brechta, Schillera,Hebbela i pisarzy współczesnych), a także wierszy, esejów i powieści.

„Literatura na Świecie" istnieje od 1971. Prezentuje najcelniejsze rzeczy z literatur światowych - od klasyki po awangardę. Obok przekładów zamieszcza krytyczne rozprawy, dyskusje, autokomentarze i omówienia twórczości translatorskiej. Proponuje też przekładowe ponowienia kanonu (Proust, Kafka, Flaubert). Od maja 1994 roku „Literatura na Świecie" należy do grupy Pism Patronackich, wydawanych do końca marca 2010 przez Bibliotekę Narodową, a od 1 kwietnia 2010 przez Instytut Książki. 


komentarze [1]

Sortuj:
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
LubimyCzytać 25.11.2015 12:20
Administrator

Zapraszamy do dyskusji.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post