Słowa "Wstawaj, na Sybir nas wywożą" obudziły Jana Truszkowskiego w nocy z 19 na 20 czerwca 1941 roku. Książka zawiera wspomnienia autora z okresu przymusowego pobytu na Syberii i po ucieczce stamtąd, spisane wiele lat później. "Obrazy, które powracały do mnie na jawie i we śnie, były tak wyraźne i przypominały tak wiele, że nie mogłem pomieścić ich w sobie. Dlatego po raz pierwszy w życiu opowiedziałem je białym kartkom papieru, które cierpliwie o różnych porach dnia i nocy słuchały i pochłaniały mój ból. W taki to sposób opowiedziałem o latach piekła, nie otwierając ust. Nie musiałem tłumić łez, ukrywać bólu. Wypływały ze mnie potoki uczuć ubrane w słowa. Było mi lżej. Płakałem. Te błyski pamięci, te ostre ukłucia serca, są treścią tej książki."