Ken Follett, zbierając materiały do „Nigdy”, zapewne nawet nie podejrzewał, że jego książka tak szybko zyska na aktualności. Tym bardziej należy docenić jego zaangażowanie w opis, jak mógłby wyglądać konflikt zagrażający życiu miliardów ludzi na całym świecie. Akcja zaczyna się niepozornie, od błahego zdarzenia na granicy Czadu i Sudanu. Następnie autor ukazuje, jak interesy Stanów Zjednoczonych i Chin przeplatają się w Afryce Północnej i Azji Południowo-Wschodniej, a prawdziwa walka to nic innego jak pokaz siły i racjonalny odwet. Jednak po lekturze nasuwa się jedno – zasadnicze – pytanie: co jeżeli skonfliktowane strony mają odmienne definicje słowa „racjonalny”?

Bohaterów z perspektywy, których śledzimy wydarzenia mamy kilku: prezydent Stanów Zjednoczonych, młoda agentka CIA, chiński wiceminister odpowiadający za wywiad międzynarodowy, młoda i mieszkająca nad Jeziorem Czad wdowa, a także działający pod przykryciem amerykański agent (libańskiego pochodzenia). Autor rzuca nas więc po świecie, ukazując zwyczajne, ludzkie problemy i wyzwania, przed którymi stoją światowe mocarstwa. Ilość poruszonych wątków jest naprawdę imponująca, co nie tylko pozwala poznać lepiej bohaterów, ale i zrozumieć ich motywacje oraz zobaczyć, jak działają w chwilach wielkiego napięcia.

Pierwsze trzysta stron może sprawić, że wielu czytelników zrezygnuje z dalszej lektury. Jednakże będzie to zbyt pochopnie podjęta decyzja. Wierzcie mi, że Follett nie bez powodu buduje tło dla późniejszych wydarzeń. W tym aspekcie jest bardzo podobny do Clancy’ego, który również lubował się w powolnym budowaniu nastroju, aby pod koniec rzucić wytrwałych w szalony wir zwrotów akcji. Tutaj jest podobnie, więc jestem przekonany, że nawet najwybredniejsi czytelnicy nie poczują się zawiedzeni, jeżeli dotrwają do końca.

Kolejnym wielkim plusem nowej powieści Folletta jest jej przerażający realizm. Na żadnym etapie lektury nie miałem poczucia, że autor szarżuje lub przegina. Wręcz przeciwnie, każdy opisany element polityki międzynarodowej jest więcej niż wiarygodny. Co tylko pokazuje, jak wielką rolę w naszym codziennym życiu odgrywa populizm i duma. Prawdziwi bohaterowie przeważnie działają poza fleszami lamp. Na pierwszy ogień idą ludzie pyszni i słabi. Tacy, co niekoniecznie radzą sobie podczas kryzysu.

Follett to rewelacyjny pisarz. Na tym powinienem zakończyć, ale chcę dodać coś jeszcze – mało jest fikcji, które tak zbliża się do prawdy. Jest to zarazem świetne, jak i przerażające. Zwłaszcza że niedługo sami się przekonamy, jak działania pomiędzy Rosją a Ukrainą wpłyną na resztę świata.

Michał Wnuk