Niemiecki generał Hoffman, kwatermistrz Hindenburga w czasie bitwy nad jeziorami mazurskimi, napisał o wojnie 1914–1918 książkę pt. Wojna straconych okazji. Wojna, którą toczyła Polska w latach 1939–1945, winna się nazywać wojną kierowaną przez fałszywe doktryny. Tytuł książki niniejszej: Lata nadziei jest właściwie skrótem myślowym, wyrażającym pogląd, że w czasie wojny ostatniej Polacy mieli wciąż nadzieje wynikające z doktryn zupełnie fałszywych. Z początku spodziewaliśmy się, że moralna postawa narodu, owe: silni, zwarci, gotowi, sprawi cuda i zastąpi nam brak tanków i lotnictwa. Byliśmy dumni, że „udało się” nam wciągnąć Anglię do wojny. Wierzyliśmy w zwycięstwo Francji. Później kalkulowaliśmy, że Anglii zależy na stworzeniu federacji środkowoeuropejskiej, a wreszcie, że Rosja, po wkroczeniu wojsk sowieckich do Berlina, co najwyżej zabierze Lwów i Wilno, ale „na rozkaz” Anglii i Ameryki prędko wycofa swe wojska z naszych terytoriów, pięknie się nam ukłoni i powie: oto macie z powrotem niepodległe państwo, róbcie sobie w nim, co chcecie. Prowokacja obca i, zwykle przez prowokację obcą wywołana, fałszywa doktryna polityczna kierowały drogą naszej polityki podczas wojny. Dziś nad krajem naszym panuje noc.

Stanisław Cat-Mackiewicz