Klodia Metelli. Literacki portret patrycjuszki

Bardzo dobre naukowe studium o niebanalnej postaci kobiecej. Pochodząca ze wspaniałego rodu Klaudiuszy Klodia została z różnych perspektyw ukazana w literaturze rzymskiej i Autorka tej książki poddaje analizie przekazy źródłowe, które ją wspominają. Wychodzi od ogólnego naświetlenia sytuacji kobiety w epoce schyłku Republiki, a potem przybliża czytelnikowi dzieje rodu klaudyjskiego, jednej z najpotężniejszych rzymskich gentes. Następnie w trzech rozdziałach analizuje obraz Klodii w historiografii, w mowie "Pro Caelio" Cycerona oraz w utworach miłosnych Katullusa. Te ostatnie opiewają bowiem Lesbię, którą - według świadectwa żyjącego w II w. Apulejusza - miała być właśnie Klodia. Wprawdzie Autorka dystansuje się od odczytywania poezji Katullusa według klucza biograficznego, ale stara się "odszukać jej ślady" w wierszach tego poety.

A. Dziuba bardzo dobrze sygnalizuje problemy, przed jakimi staje badacz chcący zająć się osobą Klodii. Wystarczy powiedzieć, że problemy sprawia nawet jej genealogia, a w nauce nie istnieje communis opinio dotycząca imienia jej matki, oraz tego, którym dzieckiem Appiusza Klaudiusza Pulchra była. Więcej wiemy o jej najmłodszym (?) bracie, trybunie ludowym Klodiuszu, w latach pięćdziesiątych I w. p.n.e. czołowej postaci rzymskiej sceny politycznej. Klodiusz jest zresztą o tyle ważny, że sugerowano jego kazirodczy związek z siostrami, w tym z bohaterką tej pracy. Jest to jeden z głównych motywów wykorzystanych przez Cycerona w "Pro Caelio". W trzecim rozdziale Autorka świetnie pokazuje kunszt mówcy, który nie bez humoru atakuje Klodię jako głównego świadka oskarżenia. Moim zdaniem poświęcona tej mowie część książki jest najlepsza (choć i pozostałe stoją na bardzo wysokim poziomie).

Warto zaznaczyć, że A. Dziuba w badaniach nad Klodią wraca do źródeł. Jej badania wyraźnie bowiem pokazują, jak na publikacjach wielu uczonych odbiły się koncepcje F. Muenzera, który stworzył wizję Klodii niewiele mającą wspólnego z wymową tekstów źródłowych. Autorka pokazuje, jak różne badawcze mody zaburzały odczytanie tekstów z epoki (np. jak nakładała się na obraz Klodii opinia Salustiusza o Sempronii) oraz jakie poważne nadinterpretacje są skutkiem takich zabiegów. Książka naprawdę świetna, jedynym mankamentem są dość liczne niedociągnięcia redakcyjne, które obciążają redakcję wydawnictwa. Pracę tę serdecznie polecam miłośnikom antyku rzymskiego. Mamy tu zarówno bardzo udane partie syntetyczne (rozdział I o pozycji kobiety), jak i świetne analizy poszczególnych źródeł.

Tomasz Babnis

Bardzo dobre naukowe studium o niebanalnej postaci kobiecej. Pochodząca ze wspaniałego rodu Klaudiuszy Klodia została z różnych perspektyw ukazana w literaturze rzymskiej i Autorka tej książki poddaje analizie przekazy źródłowe, które ją wspominają. Wychodzi od ogólnego naświetlenia sytuacji kobiety w epoce schyłku Republiki, a potem przybliża czytelnikowi dzieje rodu...