-
ArtykułyCzytamy w weekend. 17 maja 2024LubimyCzytać245
-
Artykuły„Nieobliczalna” – widzieliśmy film na podstawie książki Magdy Stachuli. Gwiazdy w obsadzieEwa Cieślik3
-
Artykuły„Historia sztuki bez mężczyzn”, czyli mikrokosmos świata. Katy Hessel kwestionuje kanonEwa Cieślik14
-
ArtykułyMamy dla was książki. Wygraj egzemplarz „Zaginionego sztetla” Maxa GrossaLubimyCzytać2
Cytaty z tagiem "arianie" [6]
[ + Dodaj cytat]Ruch arian (...) powstał jako protest przeciw zawłaszczeniu teologicznej wykładni Pisma Świętego przez rzymski katolicyzm. (...) Polscy arianie poszli najdalej. (...) zaczęli czytać Pismo Święte w oryginale i zobaczyli, że to, co jest w nim napisane, bardzo luźno pokrywa się z tym, co głosi Kościół katolicki.
Niekiedy jednak poglądy braci polskich stanowiły dla przedstawicieli Oświecenia model negatywny. Uważali oni mianowicie, że bracia polscy podjęli najbardziej ambitną w dziejach Europy próbę pogodzenia nauki chrześcijańskiej z rozumem, i że próba ta zakończyła się zupełnym fiaskiem, dostarczając lekcji dla następnych pokoleń, aby nie podejmowały one kolejnych tego rodzaju prób, gdyż są one z góry skazane na niepowodzenie.
Arianie w swojej lekturze Pisma Świętego szli najdalej i najbardziej konsekwentnie, w porównaniu z nimi luteranie i kalwiniści zatrzymali się w pół kroku, odrzucając władzę Kościoła, papieża i jego biskupów, ale zachowując podstawowe dogmaty. Tymczasem bracia polscy zakwestionowali większość dogmatów, jakie Kościół katolicki przyjął w pierwszych wiekach swojego istnienia, w okresie zakończonym przez sobór chalcedoński (451 r.). Arianie odrzucili najbardziej kluczowe dogmaty, w tym ten o Trójcy Świętej i podwójnej – boskiej i ludzkiej – naturze Chrystusa. Brzmiało to wówczas bardzo obrazoburczo, ale to jest właściwa wykładnia ewangeliczna.
Bracia polscy stanowili intelektualną awangardę XVI- i XVII-wiecznej Europy.
Najbardziej radykalny nurt braci polskich głosił całkowitą tolerancję religijną, równość wszystkich istot ludzkich, konieczność zniesienia pańszczyzny i innych form dominacji człowieka nad człowiekiem, kwestionował użycie przemocy i wszelką arbitralną, posługującą się przemocą władzę. Wśród pewnej części arian chrześcijaństwo znalazło swoją realizację w jak najbardziej horyzontalnym, ziemskim projekcie etycznym – projekcie równej wspólnoty wolnych ludzi złączonych przez polityczne rozumienie miłości bliźniego.
Polscy arianie (...) nigdy nie nawoływali do obalenia siłą istniejącego ustroju, ale wzywali do budowy nowych, wzorowych, chrześcijańskich wspólnot.