Rynek e-commerce w Polsce jest dobrze ułożony i stabilnie podzielony pomiędzy kilku dużych operatorów, specjalizujących się w handlu książką oraz największą platformę, jaką jest Allegro – tłumaczy Adam Nowicki. – Wszystkie te firmy wzajemnie się dopełniają i prowadzą zdrową konkurencję. Każdy znalazł na rynku miejsce dla siebie. Nic zatem dziwnego, że wejście największego na świecie sklepu do Polski wzmaga niepokój. I słusznie.

Amazon zdominował rynek brytyjski, w krótkim czasie osiągając niesamowitą przewagę konkurencyjną. Pociągnęło to za sobą konsekwencje, których obawiamy się na naszym, znacznie słabszym rynku: oczekiwania wysokich warunków handlowych od wydawców i dystrybutorów oraz odpływ klientów, którzy do tej pory kupowali w rodzimych sklepach. Nie spodziewam się jednak agresywnych zachowań ze strony Amazona. Polski rynek jest dla nich uzupełnieniem obecności w tej części Europy i nie sądzę, żeby narażali swoją reputację grając nieczysto. Będziemy się przyglądać ich działaniom i kto wie? Może się czegoś jeszcze nauczymy? – konkluduje prezes PDW.

Z perspektywy księgarza prowadzącego kameralną księgarnię wejście Amazona nie może już dużo zmienić. „Wojna rabatowa” się zaostrzy, ale uderzy to w beneficjentów obecnej sytuacji, czyli duże księgarnie internetowe. Małe podmioty, mające dobry pomysł na niszową działalność nadal będą „robić swoje”, a prowadzący je księgarze patrzeć z nadzieją w przyszłość. Bo mamy nadzieję, że doczekamy się sytuacji, w której społeczeństwo i politycy uznają, że książka to jednak nie taki sam towar jak wszystkie inne, że miasta i miasteczka pozbawione księgarni, to pustynie kulturalne. I wzorem innych państw europejskich wprowadzimy „ustawę o książce” regulującą m.in. wysokość dopuszczalnych rabatów.

Pewnie będę kontrowersyjny: uważam, że wejście Amazona na polski rynek było nieuchronne, była to tylko kwestia czasu. Dla analogowego oraz internetowego kanału sprzedaży z tego faktu może wypływać więcej dobrego niż złego. Po pierwsze będziemy w równy sposób konkurować jak inne podmioty księgarskie i wydawnicze w Europie. Po drugie na naszym rynku pojawi się kolejny duży gracz, co z konkurencyjnego punktu widzenia jest po prostu dobre. Moim zdaniem sytuacja ta nie spowoduje perturbacji w obszarze działania polskiego obrotu książką. Patrzmy pozytywnie i starajmy się wyciągnąć jak najwięcej korzyści z faktu, że nasze podwórko wydawniczo-księgarskie po prostu się zmienia i to w sposób dynamiczny – mówi Piotr Ślężak.

„Być może to wydarzenie będzie szansą dla powrotu do ustawy o jednolitej cenie książki. Spora część środowiska księgarskiego popiera ten projekt”.

Wejście Amazona spowoduje, że znaczenie Ustawy o książce będzie jeszcze większe. Amerykański serwis stosuje aukcyjny system prezentacji najlepszej oferty na stronie produktu w sekcji BuyBox, co może zwiększyć presję rabatową – zarówno w detalu jak i w cenach hurtowych. Przykład rynku niemieckiego pokazuje rolę jaką Ustawa BuchPrG odegrała przy utrzymaniu udziału w rynku sieci stacjonarnych (Amazon nie przekracza tam 30%).

– zauważa Mikołaj Małaczyński, członek Prezydium Rady Polskiej Izby Książki i prezes firmy Legimi.

Jeśli Polska podąży śladami rynku brytyjskiego (gdzie udział Amazona w sprzedaży książki przekracza już 60%), jego wejście może skutkować znaczącym przemodelowaniem rynku. Skutkiem będzie wypieranie z rynku innych detalistów, nie tylko działających w Internecie. Polski rynek jest konkurencyjny, wśród podmiotów świadczących sprzedaż przez Internet czołowi gracze dysponują rozmaitymi przewagami a przygotowania na wejście Amazona trwały długi czas. Mając jednak na uwadze rozmach światowego giganta (przewaga technologiczna, logistyczna, globalna baza ofert), należy się spodziewać stopniowego zdobywania rynku kosztem obecnych liderów rynku.

– dodaje Małaczyński.

Amazon pracuje na standardowej marży od sprzedaży 15% i zachęca do bezpośredniej współpracy wydawców, co może stymulować dalszy rozwój działów e-commerce w wydawnictwach aby profesjonalnie obsługiwać ten kanał we własnym zakresie.

– kończy członek Prezydium Rady Polskiej Izby Książki.

Jesteśmy księgarnią działającą lokalnie (sklep internetowy jest uzupełnieniem sprzedaży stacjonarnej), więc kolejny gigant sprzedający online, nie jest bezpośrednią konkurencją. W tej chwili działamy dłużej w warunkach pandemii, niż działaliśmy kiedykolwiek (marcowy lockdown zaczął się, gdy księgarnia działała 7 miesięcy). Udało nam się przetrwać, mimo braku spotkań autorskich, wydarzeń, zamknięcia teatru, w którego wnętrzu się mieścimy. To, czego się obawiamy, to dalsze psucie rynku rabatami, wojny cenowe, ograniczenia w dystrybucji niektórych tytułów (wyłączność księgarń na sprzedaż, czyli właściwie nieuczciwa konkurencja). Obawiamy się, że rynek książki będzie coraz bardziej się kurczył, gdy wzmacnia się taki przekaz, że o atrakcyjności książki stanowi głównie jej niska cena, a nie to, że jest dobrem kultury i jako takie, powinna mieć swoją cenę. To temat dla całej branży.

Dla wielu księgarń w Polsce – zarówno kameralnych, jak i sieciowych – będzie to ogromny cios. My jesteśmy spokojni, bo robimy w idei, mamy swoją społeczność, czego Amazon nie będzie miał nigdy. Wejście Amazona do Polski jest niedobrą informacją nie tylko dla księgarni. Bez przesady można powiedzieć, że to zła informacja dla planety – Amazon emituje rocznie do atmosfery 51 milionów ton co2 - dla porównania największa w Europie elektrownia Bełchatów 32 miliony ton. Firma Bezosa jest znana z prześladowania związków zawodowych, unikania podatków, koszmarnego wyzysku oraz łamania prawa pracy i BHP. Amazon zyskuje, kiedy wszyscy tracą – w pandemii wartość firmy wzrosła do biliona dolarów.

Podbił rynek wydawniczy. Jest nie tylko największą księgarnią, która sprzedaje książki wielu autorów. Już na początku podpisał umowy z wybranymi autorami, które skutkują tym, że to Amazon, a nie kto inny wydaje dane pozycje. Nie potrzebuje dodatkowego rynku zbytu dla wydanych przez siebie publikacji. Tworzy się zatem zamknięty ekosystem, gdzie część nowych tytułów wydawanych jest przez Amazona i dostępnych do kupienia tylko tam. Ogniwo wspiera akcję „Make Amazon Pay” (Niech Amazon zapłaci) - międzynarodową kampanię zorganizowaną przez związki zawodowe (w Polsce pracowników Amazona zrzesza Inicjatywa Pracownicza) i organizacje pozarządowe. Uczestniczki kampanii domagają się, aby gigant uczciwie płacił podatki, zapewniał godną płacę i bezpieczną pracę oraz ograniczał presję na środowisko naturalne – podsumowuje Trzeciak.

Nie zmieni to rynku książki natychmiast, jednak stopniowe zwiększanie udziału Amazona w dłuższej perspektywie wydaje się prawdopodobne. Mamy świadomość, jakie zagrożenia niesie za sobą wejście do Polski giganta z ogromnym kapitałem, przodującego w rozwiązaniach opartych na AI, z potężnym zapleczem logistycznym i doświadczeniem w handlu internetowym. W USA Amazon pełni funkcję podobną do Googla, klienci szukają na jego stronach informacji o produktach jak w wyszukiwarce. Amazon jest więc czymś więcej niż sklepem, to źródło informacji. Marketingowa sprawność giganta robi wrażenie. Wejście Amazona nie zwiększy czytelnictwa w Polsce, więc na stosunkowo małym rynku będzie musiało konkurować więcej podmiotów. Czy to dobrze dla czytelników? Niekoniecznie, bo część rodzimych księgarń może nie przetrwać konfrontacji z gigantem i upadnie.

Polskie księgarnie internetowe mają wiele atutów, które tworzą barierę wejścia dla nowego podmiotu. Część z nich z powodzeniem łączy sprzedaż off i on-line. Sklepy lojalizują klientów, oferują darmową wysyłkę i systemy abonamentowe, tak więc flagowe rozwiązania Amazona nie będą dla polskich kupujących wielką nowością. Amazon od dawna nie jest księgarnią internetową, jego największe źródła przychodu stanowią usługi przetwarzania danych w chmurze oraz marketplace. Strony prezentujące książki nie zmieniły się od lat, nie są rozwijane w nowatorski sposób. Sądzę, że jest przestrzeń na wymyślenie innej formuły księgarni on-line, atrakcyjniejszej dla klientów. Nie wszystkie potrzeby czytelników są zaspokajane przez sklepy takie jak Amazon. Duże sklepy mają wiele atutów, ale powalczyć z nimi mogą mniejsze, robione z pasją, specjalistyczne formaty, oparte na ciekawym, kreatywnym pomyśle. Tutaj upatruję szansy – z nadzieją przyznaje Sylwia Wcisło.

Światowi giganci budują swoją siłę na zgliszczach lokalnych biznesów i chciałabym, żeby potencjalni klienci Amazona byli świadomi swoich konsumenckich wyborów i ich konsekwencji. Przynajmniej w interesującej nas książkowej części, ale nie tylko. Dlatego czytelników zachęcam do wybierania lokalnych księgarń oraz rodzimych sklepów internetowych – komentuje Izabela Sadowska, prezes naszego serwisu.