Kobieca przyjaźń to jeden z tych motywów w literaturze, które zawsze będą u mnie wysoko – tuż za relacjami między rodzeństwem i rozpadem związku (tak, lubię czytać smutne i rozbijające człowieka książki). Tu jeszcze relacja przyjaciółek jest o tyle skomplikowana, że między nie wchodzą wspólne marzenia – z jednej strony spełnione, z drugiej roztrzaskane o mur rzeczywistości. To wygląda jak przepis na relację, która pod byle pozorem może się rozpaść w drobny mak. Ale nie jeśli jedna ze stron jest wręcz uzależniona od obecności tej drugiej.

„Babetta” rysuje skomplikowany obraz toksycznej relacji, gdy jedna jednostka wręcz przywłaszcza sobie istnienie drugiej. Czytelnik w pewnym momencie nie zdaje sobie sprawy, która z przyjaciółek mocniej zaciska pętlę u drugiej. Bo choć widzimy świat z perspektywy jednej z nich i jednoznacznie możemy ocenić jej działania jako toksyczne i niezdrowe, to z drugiej strony pewne zachowania również mogą wzbudzić nasz niepokój.

To również opowieść o początkach ery #metoo. Katja nagle znajduje się w świecie, w którym mężczyźni nie tylko mają, co chcą, ale nie boją się sięgać po kolejne rzeczy, które jeszcze do nich nie należą. To sprawia, że atmosfera w domu jej przyjaciółki zmienia się w jeszcze bardziej duszną i toksyczną.

„Babetta” to melancholijna historia o niespełnionych marzeniach, braku własnego głosu, trzymaniu się kurczowo tej jednej relacji i budowaniu świata właśnie wokół niej. Czytelnik czuje do głównej bohaterki na przemian współczucie i odrazę. W tym domu żadna z postaci nie jest bez skaz, lecz balansuje na granicy cienia i szarości. To również opowieść o tym, jak patriarchat zderza się z nadchodzącą rewolucją i jak światli ludzie kultury nie chowają się za swoimi nagrodami, gdy nadejdzie czas rozliczeń.

Nina Wähä to zdecydowanie nazwisko, które warto dopisać do swoich list „chcę przeczytać”. To śmiały głos w literaturze skandynawskiej i naprawdę wciągająca proza. Mogę polecić zarówno „Testament”, jak i „Babettę”, chociaż ten pierwszy tytuł troszeczkę bardziej.

Kinga Kolenda