Nie trzeba być z zawodu socjologiem czy demografem, aby wiedzieć, że polskie społeczeństwo się starzeje. Z roku na rok przybywa w naszym kraju seniorów. Za kilka, kilkanaście lat w naszym kraju dominować będą ludzie starsi. To bezsporny fakt. Czy jednak zdajemy sobie z tego sprawę? Czy wiemy, co to będzie oznaczać dla Polski? Czy rozumiemy, z jakimi wyzwaniami będzie się musiał zmierzyć system opieki zdrowotnej czy pomoc społeczna? Wydaje się, że na co dzień w ogóle się nad tym nie zastanawiamy. Jeśli popatrzymy na reklamy, plakaty, billboardy – w zdecydowanej większości pokazują ludzi młodych i są skierowane do młodych. Współczesny świat stworzył kult młodości, kult zdrowego i pięknego ciała. Czy w takim świecie jest jeszcze miejsce dla ludzi starych?

Właśnie nad tym zastanawia się Małgorzata Węglarz w swoim najnowszym reportażu pod tytułem „Starzy ludzie nie istnieją”. Ukazał się on nakładem wydawnictwa Muza. Jest to świetna lektura, którą – według mnie – powinni przeczytać wszyscy. Zarówno ludzie młodzi, jak i starsi sporo się z niej dowiedzą. Będą też mogli poznać swoje punkty widzenia.

Już sam tytuł jest bardzo trafny, choć przewrotny. Jak to – czy starzy ludzie nie istnieją? Przecież to nonsens. Problem polega na tym, że współczesny świat nie chce ich zauważać. Liczba stereotypów na ich temat jest olbrzymia. Starzy ludzie powinni siedzieć w domu, ewentualnie opiekować się wnukami. Poza tym powinni usunąć się w cień i nie przeszkadzać.

Małgorzata Węglarz burzy taki sposób myślenia. W swoim wyważonym reportażu pokazuje różne aspekty starości. Starości, która stanie się przecież udziałem każdego z nas. Pół biedy, gdy będzie to starość sprawna fizycznie i intelektualnie. Jednak co jeśli starsza osoba zachoruje i będzie potrzebować ciągłej opieki? Kto ma ją sprawować? Czy istnieją systemowe rozwiązania dedykowane takim ludziom i ich opiekunom?

Mimo że książka nie jest zbyt obszerna, to dotyka wielu ważnych tematów. Autorka zastanawia się, czy zmiana demograficzna będzie katastrofą, czy wyzwaniem. Niestety wydaje się, że Polska nie jest gotowa na to wyzwanie. Problem istnieje w dużych miastach, a co dopiero na wsi, gdzie człowiek zdany jest tylko na siebie.

Przeczytamy o słynnych randkach w sanatoriach. Reportaż nie ucieka także od tematów trudnych i kontrowersyjnych – mam na myśli seks czy agresję starszych ludzi. Właśnie to jest siłą tej książki – pokazanie różnych aspektów starości. Małgorzata Węglarz nie pisze pod tezę. Starsi ludzie nie są dla niej ani aniołami, ani diabłami. Są po prostu ludźmi, którzy mają swoje problemy, marzenia. Którzy zmagają się z taką samą codziennością jak młodzi, tylko że dla nich może być to dużo trudniejsze – jak choćby pandemia.

Niezaprzeczalnym atutem tej publikacji są także rozmowy ze specjalistami. Przeczytamy wywiady z prawnikami, geriatrami, pracownikami domów opieki. Wszyscy oni patrzą na starość pod innymi aspektami. Dzięki temu czytelnicy otrzymują wiele informacji.

Reportaż nie ucieka także od trudnych pytań, które nierozerwalnie wiążą się ze starością. Jeden z rozdziałów stwierdza wprost: to będzie kraj starszych ludzi. Czy jesteśmy tego świadomi? Co więcej, czy są tego świadomi politycy? Czy jako kraj sprostamy temu wyzwaniu?

Jak wygląda starość i starzenie się w Polsce? Jak starsi postrzegają sami siebie, a jak postrzegani są przez innych? Czego starsi mogą się nauczyć od młodszych i odwrotnie? Reportaż Małgorzaty Węglarz pod tytułem „Starzy ludzie nie istnieją” to bardzo ważna i potrzebna lektura. Polecam zarówno starszym, jak i młodym czytelnikom.

Wojciech Sobański