Tym czasom/ For the Time Being

Ogólnie przyjętą zasadą wydania krytycznego dzieła autora jest to, że cały aparat kryczyczny, jakkolwiek cenny i rozbudowany, jest wtórny w stosunku do samego utworu. Gwarantuje to czytelnikowi imię autora na okładce.

W przypadku „Tym czasom / For the Time Being” Audena tak nie jest. Zresztą, w przedmowie powiedziano wprost: „celem niniejszego wydania było opatrzenie poematów sporymi objętościowo przepisami” i tak jest w istocie. O ile tekstowi angielskiemu Audena oszczędzono uciążliwych odnośników (ciekawe, czy nie był to warunek właściciela praw autorskich), to przekład Stanisława Barańczaka został po prostu bezlitośnie spreparowany – aż 306 miejsc w nim wymagało nieodzownego komentarza na dole strony. Edycja tekstów tak dalece została podporządkowana dyktatowi przypisów, że nawet sonetu (16 wersów) nie dało się pomieścić na jednej stronie. Względy wygody komentowania zdecydowały o niestandardowym (i nie spotkanym przeze mnie dotychczas ani w polskiej, ani w światowej praktyce edytorskiej) układzie tekstów, z przekładem po parzystej stronie (zazwyczaj po parzystej, czyli lewej stronie otwartej książki, jest oryginał). Generalnie, Auden napisał „Morze i zwierciadło” jako komentarz do „Burzy” Szekspira, Barańczak przełożył, a Pokojska napisała komentarz do przekładu Barańczaka, i to ten ostatni okazał się w danym wydaniu najważniejszy.

Przekład Stanisława Barańczaka może podobać się lub nie, wywoływać polemikę i wymagać takiego czy innego dodatkowego wyjaśnienia, ale zdecydowanie zasługuje na wydanie obok oryginalnego tekstu Audena zgodnie ze wszelkimi dobrymi praktykami edytorskimi bez zakłócania przepisami tkanki utworu. Po prostu. Bo jest to całościowy tekst, wynik pracy i wysiłku twórczego poety i fakt polskiej literatury, a nie ćwiczenia studenckie. Bo to jest po prostu w dobrym tonie.

Jeżeli chodzi o same komentarze Agnieszki Pokojskiej, dla których powstało to wydanie poematów Audena, przytoczę tylko jeden (nr 149 ze strony 162):

„Ten opis przypomina krajobraz Islandii, którą Auden odwiedził z Christopherem Isherwoodem w 1936 roku. Owocem podróży była ich wspólna książka Letters from Iceland (1937)”.

Niech każdy sam oceni, czy ten przypis jest wart przerwania lektury poematu i istotnie wzbogaca nasze rozumienie czytanego utworu, ale rzeczoną podróż Auden odbył i książkę napisał z Louisem MacNeicem...

Ogólnie przyjętą zasadą wydania krytycznego dzieła autora jest to, że cały aparat kryczyczny, jakkolwiek cenny i rozbudowany, jest wtórny w stosunku do samego utworu. Gwarantuje to czytelnikowi imię autora na okładce.

W przypadku „Tym czasom / For the Time Being” Audena tak nie jest. Zresztą, w przedmowie powiedziano wprost: „celem niniejszego wydania było opatrzenie...