W powieści „Dawno temu blask” Guy Gavriel Kay przenosi nas do Bachiary, wykreowanej na podobieństwo renesansowych Włoch. Jak w innych swoich powieściach, tak i w tej autor inspiruje się wydarzeniami i postaciami znanymi z historii, opierając się na literaturze opisującej tamte czasy i miejsca – jak czytamy w podziękowaniach, dla Kaya „historia to rusztowanie dla inwencji twórczej”. Dzięki połączeniu pięknego języka, zawiłych intryg i ciekawych bohaterów z klimatem włoskiego renesansu Kay stworzył opowieść, która porusza i zapada w pamięć.

Miłośnicy fantastyki sięgający po powieści Kaya powinni mieć świadomość, że elementy fantastyczne schodzą u tego autora na dalszy plan. Owszem, są obecne w tle, ale nie dominują nad historią. Nie ma tu złożonych systemów magicznych, zaklęć ani fantastycznych stworzeń, ale raczej wierzenia, które mocniej, bardziej namacalnie oddziałują na niektórych bohaterów niż ma to miejsce w naszym świecie. A bohaterów jest tu wielu. Guidanio, syn krawca, opowiada o swoich losach w narracji pierwszoosobowej, co nie znaczy wcale, że wysuwa się w tej historii na pierwszy plan. Są tu dwaj zwaśnieni od lat władcy-najemnicy. Są dwie kobiety stąpające po drogach, które odbiegają od tych, jakie wyznacza im społeczeństwo. Wśród bohaterów szlachetnych i dobrych są też ludzie okrutni i głupi. A najciekawsi są ci, którzy cechują się największą przebiegłością.

Fabuła w „Dawno temu blask” nie jest szczególnie zwarta, cechują ją przeskoki czasowe, częste zmiany miejsca akcji i perspektywy. Powracające motywy to dążenie do władzy i ciągłe starcia i konflikty, a przede wszystkim wybory, przed którymi stają bohaterowie. Wielokrotnie znajdują się na rozstaju dróg, uchylają się przed nimi liczne drzwi i od jednej decyzji zależy to, jaki obrót przyjmie całe ich dalsze życie. Ta powieść to pochwała umiejętności podejmowania decyzji, snucia złożonych planów i zmieniania ich w zależności od okoliczności. To również zachęta do szukania własnej drogi, niezależnie od tego, co chce nam narzucić świat. I choć dla niektórych ta historia kończy się tragicznie, to jest w niej jakieś poetyckie, przyciągające piękno. Nieodparty blask.

Agnieszka Kruk