Miloš Doležal i Krawiec, żandarm i spadochroniarz to znakomity historyczny materiał do recenzji. Jest to jednocześnie pozycja odpowiednio udokumentowana, z pokaźną liczbą starych fotografii i spięta w trzy treściwe rozdziały. Wszystko to też mocno koresponduje z samym autorem, którego temperament radiowca i dokumentarzysty świetnie rezonuje w pisarstwie. Tam bowiem, jak i w dzisiaj recenzowanej książce bryluje konkret. I to nie ten spod amalgamatu niby to surowych i nędznych współczesnych czeskich beletrystyk. Krawiec, żandarm i spadochroniarz to zgoła inna materia.

Miloš Doležal ilustruje trzy życiorysy i trzy różne drogi do tej samej ludzkiej nikczemności wojennych i powojennych czasów. Inaczej wyposaża ich natura, różnią etapy po których wstępują na drogę piekła, ale wszyscy ostatecznie jednakowo kładą się cieniem na czeskiej historii. Merkantylizm, donosicielstwo, zatrute srebrniki, jasne wybory, technokratyczne zło liczące ofiary w setkach – wszystko to idzie tam wspólnie. Krawiec to prymitywny bydlak gromadzący reglamentowane okupacyjne dobra w imię nic nieznaczącej dla niego swastyki. Żandarm jest systematycznym hurtownikiem rachującym według realiów korzyści i możliwych scena............
https://www.czechypopolsku.pl/dolezal/

Miloš Doležal i Krawiec, żandarm i spadochroniarz to znakomity historyczny materiał do recenzji. Jest to jednocześnie pozycja odpowiednio udokumentowana, z pokaźną liczbą starych fotografii i spięta w trzy treściwe rozdziały. Wszystko to też mocno koresponduje z samym autorem, którego temperament radiowca i dokumentarzysty świetnie rezonuje w pisarstwie. Tam bowiem, jak i w...

Mam mieszane uczucia po lekturze. Z jednej strony wciągnęła mnie nie pozwalając przerwać, aż do samego końca (czyta się szybko, liczba zdjęć "urywa" czas"). Co więcej, czytałem "od końca" bo ostatnia biografia Curdy jest tą najważniejszą, a losy zdrajcy zamachowców na Heydricha to niezły materiał na film. Można sobie wybrać dowolną historię..... To specyficzna zaleta takich zbiorów reportaży biograficznych. Szkoda, ze tylko trzech, odczuwam niedosyt ....
Zaletą książki jest coś co umyka zazwyczaj czytelnikom, oddanie specyfiki polityki karania zbrodniarzy hitlerowskich w Czechosłowacji, o dziwo, znacznie bardziej surowej niż w Polsce. Znałem wcześniej przypadki, gdy sądy czechosłowackie wymierzały karę śmierci (wykonywaną dwie godziny po wyroku) za rzeczy, za które u nas schwytani SS-Mani dostawali max. 2 lata odsiadki. To sprawiało, że szukałem czegoś więcej i .... pojawiła się ta pozycja. Dlatego ucieszyłem się, że dowiem się coś więcej o tym, jak z obrachunkiem za okupację radzili sobie nasi południowi sąsiedzi. Dlatego warto rzucić okiem na tę inną politykę wymierzania sprawiedliwości. Skłania to do refleksji nad specyficznym równaniem, gdzie w liczniku (albo mianowniku) jest skala okrucieństw okupacji czy żądza odwetu niedoszłych ofiar, a równanie musi sobie obliczyć czytelnik. Odpowiedzi na to pytania tu nie znajdziemy, ale lekturę polecam.

Mam mieszane uczucia po lekturze. Z jednej strony wciągnęła mnie nie pozwalając przerwać, aż do samego końca (czyta się szybko, liczba zdjęć "urywa" czas"). Co więcej, czytałem "od końca" bo ostatnia biografia Curdy jest tą najważniejszą, a losy zdrajcy zamachowców na Heydricha to niezły materiał na film. Można sobie wybrać dowolną historię..... To specyficzna zaleta takich...

Doležal, nie rezygnując ze swojego stylu opowieści poetyckimi obrazami, przybliża historie trzech kolaborantów, jak sam mówi: „trzy różne ścieżki do zła”. Nie ocenia, ale i nie kryje, że żaden z nich nawet po schwytaniu nie okazywał większej skruchy. W połączeniu z obszernym materiałem fotograficznym książka robi ogromne wrażenie.

Doležal, nie rezygnując ze swojego stylu opowieści poetyckimi obrazami, przybliża historie trzech kolaborantów, jak sam mówi: „trzy różne ścieżki do zła”. Nie ocenia, ale i nie kryje, że żaden z nich nawet po schwytaniu nie okazywał większej skruchy. W połączeniu z obszernym materiałem fotograficznym książka robi ogromne wrażenie.

„Krawiec, żandarm i spadochroniarz. Trzy opowieści o czeskich kolaborantach” to najnowsza – historyczna - propozycja Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pozycja tyleż szokująca co nietypowa. Dlaczego nietypowa? Dlatego, że przynajmniej tyle samo miejsca zajmują w niej fotografie co sam tekst, którego nie ma tutaj przesadnie dużo, a książkę można przeczytać w jeden wieczór. Dlaczego szokująca? Dlatego, że idealnie ukazuje, jak człowiek zmienia się w zwierzę, gdy ma ku temu sprzyjające warunki takie jak brutalna II Wojna Światowa.




To drugie nie jest żadną tajemnicą, natomiast chyba nigdy nie zdarzy się, że lektura książek traktujących o holokauście czy ogólnie II Wojny Światowej spowszednieje i będzie wyzuta z uczuć. Za dużo złego się stało, za dużo cierpień, tragedii i zbrodni miało miejsce każdego dnia, a zeznania tych, którzy widzieli na własne oczy, to co się działo, są tego doskonałym przykładem i obrazowaniem. W publikacji Milosa Dolezala tych nie ma może przesadnie dużo, ale i tak potrafi on wstrząsnąć człowiekiem, który zasiądzie do lektury. Opisuje on w niej trzy pozornie zwykłe postaci, które wiodą normalne, przeciętne życie, są mili i lubiani przez sąsiadów. Wszystko zmienia się, gdy nadchodzi wojna, a do Czech wkraczają Niemcy. Nagle naziści znaleźli popleczników w postaci m.in. trzech bohaterów książki. I właśnie przejście na ciemną stronę mocy, „sukcesy” i tragedie, do których doprowadzili, opisuje w książce autorka. Obraz tego jest dołujący, szokujący i sprawiający, że ławo jest zwątpić w jakiekolwiek społeczeństwo.

Bardzo krótkie akapity, szybkie dynamiczne opisy, przedstawienie faktów nawet tych najbardziej szokujących. To wszystko sprawia, że książka pomimo swojej niewielkiej objętości i niewielkiej ilości tekstu, daje naprawdę bogaty obraz tego, jak zmienia się człowiek, jak łatwo jest go zmienić, w końcu jak zachowuje się, gdy zyska „ździebko władzy”. Oczywiście nie jest to pełne studium psychologiczne, ale mimo wszystko ukazuje proces działania. Jednocześnie też ukazuje, jak reagowali na te tragedie nie tylko bliscy zbrodniarzy, ale i współpracownicy, którzy starali się ratować siebie za wszelką cenę, często zapominając o swoich poplecznikach. Książka Dolezala to też zręczny i wstrząsający opis zbrodni dokonanej na narodzie Czeskim. Wszystko to sprawia, że otrzymujemy wartościową i pełną merytorycznych zalet książkę. Daje się w niej też odczuć, jak osobiście autor taktuje całą sytuację, dopuszczając się bardzo osobistych i nacechowanych emocjami wycieczek pod postacią „epitetów” i bardzo prostego języka. Czy to przeszkadza? Raczej nie, natomiast można niekiedy odnieść wrażenie, że Czech ocenia, a nie przedstawia fakty.

Jak już wspomniałem, w publikacji WUJ znajdziecie mnóstwo zdjęć, co jest wartością dodaną, która wzmacnia jej ocenę. Tą z kolei w pewien sposób obniżają nieliczne, ale kłujące w oczy wpadki edytorskie przy korekcie. Tak czy inaczej, rachunek ogólny wychodzi na plus.

Czy recenzowana książką jest przełomowa? Nie. Czy wyczerpuje w pełni temat? Nie. Czy warto się z nią zapoznać? Zdecydowanie tak, gdyż w bardzo przystępny i dynamiczny sposób daje odpowiedź na kilka niezwykle ważnych dla zrozumienia sytuacji uczestników zbrojnego konfliktu pytań. Polecam waszej uwadze, aby poświęcić swój jeden wieczór i zagłębić się w ten bezwzględny, brutalny i zbrodniczy świat donosicieli, morderców i zdrajców. Pozwoli wam to z pewnością jeszcze lepiej zrozumieć jaką tragedią był ten tragiczny w skutkach okres.

https://jaroslawd.blogspot.com/2021/05/recenzja-milos-dolezal-krawiec-zandarm.html

„Krawiec, żandarm i spadochroniarz. Trzy opowieści o czeskich kolaborantach” to najnowsza – historyczna - propozycja Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pozycja tyleż szokująca co nietypowa. Dlaczego nietypowa? Dlatego, że przynajmniej tyle samo miejsca zajmują w niej fotografie co sam tekst, którego nie ma tutaj przesadnie dużo, a książkę można przeczytać w jeden...

"Nigdy bym się tego po nim nie spodziewała... Był niezwykle miły. Że mój mąż mógł tak torturować ludzi, to, przepraszam, nigdy nie przyszło mi do głowy... ze wszystkimi się dogadywał."

Książka utrwala w refleksjach czytelnika smutny obraz odejścia od człowieczeństwa, dojścia do pierwszego głosu mrocznej natury ludzkiej, pogrążenia w mroku zwykłej jednostki, odebrania życia innym w imię partykularnych celów. Wobec aktów perfidnej i wyrafinowanej zdrady nie ma innego sądu niż krytyczny i potępiający, nawet gdy w tle odzywa się chęć przeżycia, zapewnienia bezpieczeństwa bliskim, strach przed przełożonymi.

Nikt z nas do końca nie wie, jak postąpiłby w sytuacji trzech przywołanych postaci, po której stronie opowiedziałby się, może jedynie przypuszczać. Liczy na to, że wybrałby słuszną drogę prowadzącą w humanitarnym kierunku, poszanowaniu praw, godności i sprawiedliwości. Jednak czynów kolaboracji z niemieckimi siłami dopuszczali się zwykli ludzie, z całkiem znanymi nam marzeniami, otoczeni rodziną, przyjaciółmi, znajomymi, sąsiadami. Co spowodowało, że dokonali haniebnych wyborów, niemoralnych akceptacji, nikczemnych aktów, nieodwracalnych strat? Co więcej, okazali się bardziej brutalni niż ci, dla których zdradzili ojczyznę, kolegów, całą wieś. Krawiec z syndromem donosicielstwa, żandarm z obojętnością wobec masowych morderstw, spadochroniarz z urządzanymi zasadzkami na kolegów. Jednoznaczność zeznań świadków, ewidentna wina utrwalona w archiwalnych dowodach, brak usprawiedliwienia dla upodlania innych.

Miloš Doležal stosuje oszczędny styl narracji, nie ma barwnych opisów a surowe fragmentaryczne przytaczanie faktów. Przejrzyste ukazanie prawdziwego oblicza ludzkiej potworności, trwałych zmian w sercach i umysłach niezdolnych do empatii, poczucia winy i wyrzutów sumienia. Portret trzech osób, które z pełną świadomością posyłały innych na śmierć, wykluczały się ze wzorców honoru, wątpliwie broniły wypaczonego sumienia, prymitywnie przesuwały granicę dobra i zła. Konfidencka natura przesłoniła im wszystko. Z drżeniem trwogi oglądałam fotografie i dokumenty, na zdjęciu, na zewnątrz, człowiek jak każdy inny, często ujmujący powierzchownością, w historii, wewnątrz, zgniły owoc. Dobrze, że powstają takie publikacje, w tej odsłonie to czeskie głosy, świadectwa zbrodni i konfrontacji z bolesną przeszłością, bolesne przestrogi przed powtórką.

bookendorfina.pl

"Nigdy bym się tego po nim nie spodziewała... Był niezwykle miły. Że mój mąż mógł tak torturować ludzi, to, przepraszam, nigdy nie przyszło mi do głowy... ze wszystkimi się dogadywał."

Książka utrwala w refleksjach czytelnika smutny obraz odejścia od człowieczeństwa, dojścia do pierwszego głosu mrocznej natury ludzkiej, pogrążenia w mroku zwykłej jednostki, odebrania życia...

RECENZJA PRZEDPREMIEROWA
PREMIERA 15 marca 2021

To nie były potwory - słowo POTWÓR, tutaj nie pasuje - ze słowa POTWÓR, byliby dumni - to było ludzkie gówno i nie zamierzam przepraszać za TO słowo - to, które tutaj świetnie pasuje. Miałam taki wstręt do tych ... kolaborantów, do tej okładki, że gdy odkładałam książkę na półkę, odkładałam ją wierzchem ku dołowi. Czytałam różne książki w życiu, ale największy strach budzi się we mnie nie przy horrorach, ale przy prawdziwych historiach o ludziach bez honoru, o ludziach, którzy posyłali na śmierć sąsiadów, przyjaciół - bez mrugnięcia okiem, bez skruchy, za flaszkę wódki, za śmieszną, karykaturalną wygodę.
Miloš Doležal wykonał wyjątkową pracę, napisał niezwykłą książkę. "Krawiec, żandarm i spadochroniarz", to historia trzech zbrodniarzy, a autor podał nam ją w newsowy, informacyjny, ktoś by mógł napisać "suchy i chłodny" sposób, ale właśnie dlatego jest to takie mocne, takie bolesne i paraliżujące. Ta wyliczanka, ta skromna, wręcz nieliteracka forma bombarduje nas, czytelników swoją prawdą - siłą tej prawdy i konsekwencjami, jakie ze sobą niesie. Zmierzyć się z tymi trzema życiorysami, to zmierzyć się z największymi lękami. Naprawdę - czasem lepiej nie ufać i żyć, niż zaufać niewłaściwej osobie.
Autor zatroszczył się o fotografie, jest ich wiele, przytłaczająco wiele, a na każdej widnieją ludzie - ludzie tacy, jak my. Głowa, usta, nos, oczy - nie, w oczach nie widać zdrady, zdrada to kłamca doskonały, świetnie się potrafi kamuflować. Fotografia ze ślubu - miłość? A w pracy bicie, tortury, nieważne, czy przesłuchiwanym jest mężczyzna, czy kobieta. Cynizm, szambo zamiast słów, usta które po pracy całują żonę i mówią, że ją kochają.
Przyjaciele? Koledzy, z którymi miało się walczyć do ostatniego oddechu - tak, oni wydali ostatni oddech - bo ich zdradziłeś. Jak się chronić? Jak nauczyć się dostrzegać to, co niedostrzegalne? Jak rozpoznać lisa? Nie da się, bo dobrzy ludzie wierzą. Bo dobrzy ludzie sobie pomagają. Bo dobrzy ludzie nawet gdy przegrywają, to wygrywają.
Cała wieś. Bum! Była i nie ma. Mieszkańcy - byli i nie ma ich. Domy - były i zniknęły. Całe rodziny - koniec. Autor nie ocenia, autor informuje. Proboszcz dał jeść, dał pieniądze - dla partyzanta... nie... nie partyzanta - kolaboranta. Przyszli po niego zaraz - Niemcy. Ludzie ludziom - zawsze ludzie ludziom...
"Krawiec, żandarm i spadochroniarz. Trzy opowieści o czeskich kolaborantach", to książka, która nie wywołała u mnie smutku. Smutek, to głęboki spokój, to godzenie się z rzeczywistością, to proces. Ta książka wywołuje wściekłość i obrzydzenie. Nie wolno nam zapominać o historii, bo nie wolno nam powtórzyć - NIGDY - jej błędów. Walczyć! Trzeba nam przez całe życie walczyć. Walczyć o honor, o rodzinę, o dobro. Brzmi patetycznie? Może i tak... niech tak brzmi, byle tylko, gdy życie nas podstawi pod ścianą, nie odwrócić nigdy głowy, nie zdradzić przyjaciół. Patetyczne? Byli tacy! Bohaterowie! Patetyczni! Było ich więcej - dlatego jesteśmy wolni.

lodzie ludziom - zawsze ludzie ludziom
8/10
seria Historiai
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
bo.wiem

RECENZJA PRZEDPREMIEROWA
PREMIERA 15 marca 2021

To nie były potwory - słowo POTWÓR, tutaj nie pasuje - ze słowa POTWÓR, byliby dumni - to było ludzkie gówno i nie zamierzam przepraszać za TO słowo - to, które tutaj świetnie pasuje. Miałam taki wstręt do tych ... kolaborantów, do tej okładki, że gdy odkładałam książkę na półkę, odkładałam ją wierzchem ku dołowi. Czytałam...

Ciekawy wywiad z autorem :-) Książkę polecam!

Ciekawy wywiad z autorem :-) Książkę polecam!