Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Na początek disclaimer: ciężko powiedzieć, żebym tę ksiażkę przeczytał, bo to monografia, więc oceniam ją po pobieżnym spotkaniu, w szczególności za rozdziały wprowadzające i podsumowujące. Na ocenę dodatnio wpływa odwaga intelektualna i "cywilna" autora, który mimo bycia katolickim księdzem dość odważnie opisuje swoje nietradycyjne konkluzje. O czym jest książka? Ks. dr Eligiusz Piotrowski, teolog z Zielonej Góry, podjął się tego, czego żaden polski ksiądz przed nim się nie odważył w takiej skali, czyli wziął za rogi centralny (przynajmniej w teorii) temat zmartwychwstania Jezusa. Nie jest to książka historyczna, lecz teologiczna (choć z wprowadzeniem do metody historycznej). Mamy więc wstęp, przedstawienie (wraz z analizą językową) nowotestamentalnych przekazów o wydarzeniach paschalnych, opis metody historyczno-krytycznej, przedstawienie nauki Kościoła Katolickiego o zmartwychwstaniu i dosłownie setki stron referujących po kolei stanowiska wszystkich istotniejszych teologów, którzy wypowiedzieli się w tej sprawie od czasu oświecenia. W ostatniej części autor podsumowuje i analizuje te wypowiedzi, aby na samym końcu przedstawić swoją wizję wydarzeń paschalnych. W wizji tej "decydujący impuls wielkanocny, ufundowany na całym ziemskim wydarzeniu Jezusa, pochodził wyłącznie od uczniów, z ich wnętrza, z tego, co pozostało w nich z doświadczenia Mistrza". Jak pisze dalej Piotrowski, "Przełamując dysonans poznawczy, integrując tym samym swoją własną historię, odkryli, że Bóg podniósł Go ze śmierci. Po czasie zapewne znacznie dłuższym niż "trzy dni", po tygodniach czy może nawet po miesiącach, zdobyli się na odwagę uznania - bądź też doszli do przekonania, czyli do wiary (!) - że historia Jezusa, a tym samym ich historia z Nim, nie skończyła się na krzyżu. Temu wyrażeniu i nazwaniu ich własnej wiary towarzyszył rodzaj ekstatycznych doświadczeń, manifestujących wewnętrzną radość z odzyskania swojego życia i swojej historii, z prawdy, z niepowątpiewalnego faktu, że On żyje". I dalej: "Katalogowanie "nagich faktów" może zwracać uwagę historyków, ale nie nadaje się do oddziaływania na rzesze. Potrzebne były opowiadania działające na wyobraźnię, poruszające nie tylko umyśły, ale przede wszystkim serca, odwołujące się do codziennych doświadczeń i przenoszące słuchaczy w inne wymiary. (...) W okazjonalnym przepowiadaniu tworzono i powtarzano krótkie historie i legendy o niezwykłym życiu Jezusa, który już za swego życia miał zapowiadać wydarzenia mające spotkać go w przyszłości (...) Przekaz apostołów i uczniów musiał być na tyle sugestywny i skuteczny, że nie tylko przekonał słuchaczy do przedstawionej im narracji (...) ale sprawiał, że także oni doświadczali niezwykłego religijnego entuzjazmu". Jak widać, nie ma tu wiele miejsca na cudowności. Mnie taka wizja odpowiada, ale jeśli ks. Piotrowski nie ma jeszcze problemów z hierarchią kościelną to pewnie tylko zasługa jego ostrożności i "niszowości". Co ciekawe, ks. Piotrowski uważa, że takie "zdemitologizowane" zmartwychwstanie "nie spowoduje w sosób nieunikniony uszczerbku w istocie chrześcijańskiego orędzia". Jak pisze Piotrowski, "Można zatem żywić nadzieję, że z jej pomocą uda się zachować chrześcijańskie orędzie dla bardziej krytycznej części przyszłych pokoleń, rezygnując jednocześnie z historzacji nieistotnej nadbudowy narracyjnej. I nie chodzi tu o odrzucenie przeszłości, ale o to, by przy wydobywaniu "rzeczy starych" otwierać się na "rzeczy nowe" (Mt 13,52)". Niezbyt się zgadzam z tymi prognozami, na pewno jednak warto odnotować fakt istnienia takiej pozycji na nudnym polskim rynku idei teologicznych. PS: Książkę można kupić chyba tylko na stronie ep.edu.pl. Sklep wygląda jak scam, ale zapewniam, że ks. Piotrowski istnieje i wysyła :)