Heban

Mistrzostwo w tworzeniu reportażu to rzadki dar. Ryszard Kapuściński tworzył "Heban" w trakcie drugiego półwiecza ubiegłego wieku, gdy likwidowano w Afryce kolonializm. Opisał w nim kontynent pełen sprzeczności - piękna i grozy, dojmującej samotności człowieka i potrzeby społecznych relacji, bezmiaru cierpienia i niepowtarzalnej złożoności form istnienia. Zaobserwowany i utrwalony banalny detal gestu mijanego człowieka na pustyni, w buszu czy w dżungli urasta u Kapuścińskiego do symbolu, czasem stanowi punkt wyjścia do zrelacjonowania wielkiej historii. A ta opowieść jest smutna, bo obfituje w bestialstwa kacyków, dzieci z kałasznikowami i beznadzieję losu. Pozostaje jednak sporo miejsca na godność, na uparte trzymanie się życia, na wsparcie rodzinne, na pokorę wobec przeciwności, które w Europie są na skalę cywilizacyjną nieobecne od setek lat. Wszystko to przenika się w Afryce, gdzie słońce to śmierć, a woda i cień - zbawienie.

Czas w Afryce ma formę trwania lub czekania na coś. Nie istnieje taki 'zegarkowy'. Tymczasowość miejsca i wartość chwili sterują życiem tego kontynentu:

"Cała Afryka jest w ruchu, jest w drodze, w pogubieniu. Jedni uciekają przed wojną, drudzy przed suszą, inni przed głodem. Uciekają, błądzą, gubią się."

Kapuściński wyjątkowo ciekawie łączy naturalizm z subtelną i wycofaną empatią (poszukującą obiektywizmu?), ogół z detalem. Czytelnik musi się zanurzyć w ten świat, bo autor zastawił na niego pułapki, by ten ostatecznie i nieuchronnie odniósł się emocjonalnie do opisywanych treści. Musi przetrawić tekst, uruchomić wyobraźnię, zacząć analizować niemiłe dla nas, ludzi pierwszego świata, fakty. Zaściankowość europocentryzmu bije po oczach, szczególnie, że nasza 'wielka kultura' nie potrafi z reguły pomóc strukturalnie milionom tych najsłabszych. Odwracamy oczy, choć zrywami czasem w afekcie coś aktywujemy, a jednak ten afrykański świat wciąż niedomaga. Czyja wina?

Beznadziejne pytania o odpowiedzialność, w "Hebanie" najjaskrawiej widać w dwóch reportażach, które najpełniej oddają istotę problemu. Opowieści o Rwandzie i Liberii, to połączenie ludzkiej natury, poddanej eksperymentowi, w którym wartość życia gwałtownie spada do zera, z przypadkowością, żądzą władzy i zemstą. Na szczęście pesymizm Kapuścińskiego jest nam dawkowany, zwłaszcza wtedy, gdy opowiada o minimalizmie potrzeb mieszkańców Afryki, o ich przywiązaniu do tradycji, o ich sile by mimo wszystko nie poddawać się.

Po lekturze "Hebanu" chętnie zanurzyłbym się w opowieści o Livingstonach i Stanleyach, w historyczne dzieje Afryki, w jądra ciemności, w przygody Tomka Wilmowskiego, w albumy ze zdjęciami z sawanny. Wielość możliwych dróg na kontynuację poszukiwań dalszych odpowiedzi na poruszone w "Hebanie" problemy, świadczy o wielkości autora i jego magnetyzującym stylu.

WYBITNE - 9/10

Mistrzostwo w tworzeniu reportażu to rzadki dar. Ryszard Kapuściński tworzył "Heban" w trakcie drugiego półwiecza ubiegłego wieku, gdy likwidowano w Afryce kolonializm. Opisał w nim kontynent pełen sprzeczności - piękna i grozy, dojmującej samotności człowieka i potrzeby społecznych relacji, bezmiaru cierpienia i niepowtarzalnej złożoności form istnienia. Zaobserwowany i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Tempo czytania świadczy o wartości, świetna.

Tempo czytania świadczy o wartości, świetna.

Pokaż mimo to

Mi osobiście się podoba. Polecam!

Mi osobiście się podoba. Polecam!

Pokaż mimo to

Książka super, powiedziałbym, że nawet za krótka, aby poznać mentalność Afrykanów z różnych części kontynentu. Szkoda tylko, że niektórym reportażom brakuje "zakończenia" czyli jak skończyła się dana przygoda. I za to tylko 9.

Książka super, powiedziałbym, że nawet za krótka, aby poznać mentalność Afrykanów z różnych części kontynentu. Szkoda tylko, że niektórym reportażom brakuje "zakończenia" czyli jak skończyła się dana przygoda. I za to tylko 9.

Pokaż mimo to

Gdyby każdy pisał reportaże w taki sposób....
Znakomita książka. Jestem pod wrażeniem łatwości opisywania rzeczy i spraw, której w wieku przypadkach przekraczają obszar w jakim mentalnie poruszamy się my - Europejczycy.
Z duża pasja przechodziłam do kolejnych rozdziałów, śledziłam miejsca na mapie, oglądałam zdjęcia w Google.
Dodatkowo myśle, ze w wielu przypadkach otwiera oczu na rzeczy o których nie mamy pojęcia.

Gdyby każdy pisał reportaże w taki sposób....
Znakomita książka. Jestem pod wrażeniem łatwości opisywania rzeczy i spraw, której w wieku przypadkach przekraczają obszar w jakim mentalnie poruszamy się my - Europejczycy.
Z duża pasja przechodziłam do kolejnych rozdziałów, śledziłam miejsca na mapie, oglądałam zdjęcia w Google.
Dodatkowo myśle, ze w wielu przypadkach otwiera...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Pierwsze spotkanie z Panem Kapuścińskim i na pewno nie ostatnie. Świetnie napisany reportaż. Niektóre z poruszanych tematów, były mi mniej lub bardziej znane , zazwyczaj z filmów. Jednak filmy nigdy nie oddadzą w pełni atmosfery, jaką można uzyskać w książce. Polecam dla wszystkich! :)

Pierwsze spotkanie z Panem Kapuścińskim i na pewno nie ostatnie. Świetnie napisany reportaż. Niektóre z poruszanych tematów, były mi mniej lub bardziej znane , zazwyczaj z filmów. Jednak filmy nigdy nie oddadzą w pełni atmosfery, jaką można uzyskać w książce. Polecam dla wszystkich! :)

Pokaż mimo to

Afryka – czarny kontynent, pełen sprzeczności, mający jeszcze więcej tajemnic. Kapuściński opowiada o swoich doświadczeniach na tym zaklętym lądzie, począwszy od swoich pierwszych wizyt, gdzie więcej zmagał się z malarią, niż ludzką złośliwością, aż po wizyty z lat 90tych, gdzie odkrywał kolejne zmiany w Erytrei czy Dżibuti, gdy te kraje zmieniały swoje systemy polityczne.
Autor pokazuje nam zupełnie nowy świat, taką Afrykę, której niewiele zobaczymy w oficjalnych mediach. Zagląda on w dzielnice murzyńskiej biedoty, leczy się w szpitalu dla lokalnych mieszkańców, podróżuje z nimi przez bezduszne pustynie, czy to pociągiem, czy starą francuską ciężarówką. Do tego musi się zmierzyć z lokalną mentalnością, strachem przed nocą albo czarownikiem z sąsiedniej wioski. Problemy dla nas, cywilizowanych Europejczyków, obce i śmieszne, na miejscu, w dżungli czy na środku bezkresnej pustyni, mogą się okazać kłopotliwe i męczące. A tu trzeba sobie jakoś z tym wszystkim radzić, i to tak, żeby nie przyszli goście z niecnymi zamiarami.
Cały ten świat jest barwny i strasznie wymieszany. Biały człowiek najpierw podzielił miedzy siebie cały kontynent, rysując granice od linijki, a potem uciekając stamtąd, w większej mierze nie zastanawiając się, co tam zostawia. Nagle zostawieni samopas Afrykańczycy musieli sobie jakoś radzić. Następowały po sobie kolejne zamachy stanu, nieraz wspierane przez zagranicznych agentów, których celem najczęściej były miejscowe złoża surowców, a przemoc eskalowała nieraz w zawrotnym tempie, wystarczy wspomnieć Ruandę (dopiero w tej książce dowiedziałem się, że Tutsi i Hutu to nie różne plemiona, tylko różne kasty tego samego ludu).
Stopniowo poznajemy sytuację chyba w każdym kraju Afryki, konkretnie w jego pasie równikowym. Kapuściński po kolei opowiada, co doprowadziło do kolejnych zmian polityczno-społecznych w kolejnym państwie, przy okazji opisując problemy ludzi z chorobami, pogodą, zabobonami i zwykłą ludzką głupotą. Niby nic nowego, ale z tamtejszą mentalnością, nieraz pełną „tumiwisizmu” oraz stoicyzmu, daje to nieraz zabójczą mieszankę. W wyniku swoich ambicji i często zwykłego cwaniactwa na wysokich stołkach lądowali ludzie, którym nie powierzono by do pilnowania miotły, a oni odpowiadali za swój kraj przed całym światem. A tak naprawdę pilnowali, by ich klan nie cierpiał biedy.
Otrzymaliśmy więc obraz świata zmieniającego się każdego roku. Kolejna pora sucha lub deszczowa, kolejna wojna lub kadencja szalonego dyktatora, wywoływała zmiany w organizmie kraju, zmieniając go nieraz o 180 stopni. Nasz rodak opisuje to bowiem na przestrzeni prawie czterdziestu lat, widział jak pewne zdarzenia prowadziły do następnych, rozumiał, dlaczego tak się dzieje, ponieważ zdążył poznać tamtejsze ludy. Obraz ten jest smutny, gdyż w pewnym sensie to my jesteśmy odpowiedzialni za ten stan rzeczy, nie osobiście, lecz tak historycznie, moralnie. Sytuacja tak się skomplikowała, że ciężko jest teraz cokolwiek naprawić.

Afryka – czarny kontynent, pełen sprzeczności, mający jeszcze więcej tajemnic. Kapuściński opowiada o swoich doświadczeniach na tym zaklętym lądzie, począwszy od swoich pierwszych wizyt, gdzie więcej zmagał się z malarią, niż ludzką złośliwością, aż po wizyty z lat 90tych, gdzie odkrywał kolejne zmiany w Erytrei czy Dżibuti, gdy te kraje zmieniały swoje systemy...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka wyjątkowa. Każde opowiadanie zawiera mnóstwo ciekawych i wartościowych informacji które chyba ciężko byłoby bez książki znaleźć na Wikipedii. Ale w drugą stronę zadziałało to świetnie - po przeczytaniu rozdziału czy akapitu można przy Wiki oraz Google Earth uzupełnić sobie fakty. Na minus jedynie brak chronologii i większego uporządkowania, chociaż to chyba typowe dla Kapuścińskiego (Imperium) - poza tym chodziło pewnie o to żeby objętość za bardzo nie wzrosła oraz żeby to nie był typowy dziennik podróży... mniemam.... Warto wrócić do książki nie raz i nie dwa.

Książka wyjątkowa. Każde opowiadanie zawiera mnóstwo ciekawych i wartościowych informacji które chyba ciężko byłoby bez książki znaleźć na Wikipedii. Ale w drugą stronę zadziałało to świetnie - po przeczytaniu rozdziału czy akapitu można przy Wiki oraz Google Earth uzupełnić sobie fakty. Na minus jedynie brak chronologii i większego uporządkowania, chociaż to chyba typowe...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

...książka jest bardzo czytelna, dokładna, tak od 1960 do lat 90. Przemiany, niepodległość, walki o tereny przeplatają się z losem ludzi, których nie obchodzi, w jakim kraju żyją bo jedyne co ich martwi to znalezienie wody. Piękny,cudowny, zatrważający obraz Afryki, z jej zaletami i wadami, z maleńkimi moskitami, które zabijają i ze słoniami, panami świata.
„Afryka – to wieczne trwanie”.
Absolutnie POLECAM...

...książka jest bardzo czytelna, dokładna, tak od 1960 do lat 90. Przemiany, niepodległość, walki o tereny przeplatają się z losem ludzi, których nie obchodzi, w jakim kraju żyją bo jedyne co ich martwi to znalezienie wody. Piękny,cudowny, zatrważający obraz Afryki, z jej zaletami i wadami, z maleńkimi moskitami, które zabijają i ze słoniami, panami świata.
„Afryka – to...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Kapuściński barwnie i obrazowo przedstawił Afrykę, w której dane mu było przeżyć wiele. Szczególnie ciekawe są analizy przyczyn ówczesnej autorowi kondycji społeczeństwa. Książka jest dla wszystkich ciekawych świata oraz poszukujących inspiracji do jego zdobywania.

Kapuściński barwnie i obrazowo przedstawił Afrykę, w której dane mu było przeżyć wiele. Szczególnie ciekawe są analizy przyczyn ówczesnej autorowi kondycji społeczeństwa. Książka jest dla wszystkich ciekawych świata oraz poszukujących inspiracji do jego zdobywania.

Pokaż mimo to