Od 18-tu lat czekała na mnie cierpliwie ta książka. Wstyd. Ale teraz przeczytałem i już wracam do niej co chwila, zastanawiam się. To pomaga na dziś i na jutro.

Wielki miłośnik antycznej kultury Zygmunt Kubiak w książce "Grecy o miłości, szczęściu i życiu" zebrał epigramaty greckie, wybór ze słynnej "Antologii Palatyńskiej". Propozycja Kubiaka zawiera ich około 600 - zbiór taki najbardziej reprezentatywny. Epigramaty, czyli krótkie teksty wierszowane układano z różnych okazji. Są wotywne, upominające, nagrobne, opisowe, miłosne, wspominające wielkich artystów i myślicieli. Są wśród nich perełki, głębokie egzystencjalne moralitety, ale i zwyczajne, skupione na codzienności i znoju. Przez wieki (od okresu hellenistycznego po Justyniana) realizowały potrzeby wysłowienia namiętności od żalu po wielką radość.

Czytając kolejno zebrane przez Kubiaka epigramaty, zbliżamy się na wyciagnięcie ręki do świata ludzi sprzed stu pokoleń. Byli tacy jak my - czasem słabi, czasem dosadni, ale i wielkoduszni czy troskliwi. Wielu autorów pochodziło z nizin, ale większość była dobrze wykształcona. Garściami czerpali z nich renesansowi twórcy z naszym Kochanowskim, warsztatu uczył się na epigramatach T.S. Eliot. Te perełki tworzą jeden z filarów antycznego dziedzictwa.

Zygmunty Kubiak opatrzył zbiór bardzo ciekawym posłowiem i pomocnymi w odczytywaniu tropów przypisami. Dowiemy się z nich chociażby, że Leonidas z Tarentu pochodził z biednej rodziny i całe życie poniewierał się jako głodujący wędrowiec, co widać w jego tekstach. Nieco lepiej wiodło się Kallimachowi, który wydobył się z biedy i został bibliotekarzem w Aleksandrii. W zebranych epigramatach czuć, że ich autorzy nie tworzyli w dobrobycie, spędzając dnie pod lipą z rylcem czy papirusem. Nieodparty autentyzm i takie specyficzne uduchowienie krótkiej formy stanowią ogromną zaletę epigramatów. Niemal wszystkie wprawiały mnie w nastrój wyciszenia, uspokojenia, potrzebnego mi czasem kontekstu bycia poza.

Najlepiej jak sam Kubik zachęci do sięgnięcia po epigramaty (str. 210):

„Ponad smutek, którego dużo jest w ‘Antologii’, wznosi się łuna życia i zagadkowy uśmiech.”

Czytajmy Greków; mi pomagają.

WYBITNE – 9/10

=======

Jakąż tu kroczyć drogą żywota? Na agorze rozrywki,
Spory zażarte. W domu trosk co niemiara.
W polu ciągła mordęga, na morzu trwoga. W obcym kraju
Niepokój, jeśli masz tam jakiś dobytek. Jeśli
Nie masz, ciężka twa dola. Pojmiesz żonę? Do trosk przywyknij.
Nie ożenisz się? Jeszcze smutniej tak żyć samotnie. Dzieci
Masz? Wiele trosk. Lecz bez dzieci co za życie? Młodość
Jest zielona i głupia. A znów siwa starość niedołężna.
(Leonidas z Tarentu)

Tu Saon, syn Dikona, z Akantu, snem świętym
Śpi. O ludziach dobrych nie mów, że umarli.
(Kallimach)

Piękność, gdy brak jej wdzięku, przyciąga, ale nie chwyta,
Jakbyś rzucił na wodę przynętę bez haczyka.
(Kapiton)

Po każdej nocy, dzień za dniem, rodzimy się na nowo,
Nic nam nie zostawia przeszły czas.
To, co się działo wczoraj, już jest obce, nie nasze,
Reszta życia zaczyna się dziś.
Więc nie powiadaj, starcze, że lat masz nazbyt wiele:
W tych, co minęły, nie ma twojego nic.
(Palladas)

Córka pewnego gramatyka, gdy złączyła się z ukochanym,
Powiła dziecię w rodzaju męskim, żeńskim, nijakim.
(Palladas)

Od 18-tu lat czekała na mnie cierpliwie ta książka. Wstyd. Ale teraz przeczytałem i już wracam do niej co chwila, zastanawiam się. To pomaga na dziś i na jutro.

Wielki miłośnik antycznej kultury Zygmunt Kubiak w książce "Grecy o miłości, szczęściu i życiu" zebrał epigramaty greckie, wybór ze słynnej "Antologii Palatyńskiej". Propozycja Kubiaka zawiera ich około 600 -...