Yoshihiro Tatsumi

W zamieszczonym na końcu „The Push Man And Other Stories” wywiadzie Tatsumi bardzo mocno podkreśla, że ten zbiór opowiadań nie jest jeszcze reprezentatywny dla jego twórczości i żeby go w pełni zrozumieć należy zapoznać się z późniejszymi pracami jednego z największych klasyków mangi dla dorosłych czytelników. Bardzo zależy mu również, by nie utożsamiano cech samego autora z jego bohaterami – trudno się dziwić, bo te depresyjne 8-stronicowe miniatury to prawdziwy festiwal dysfunkcji i patologii pojawiających się w społeczeństwie, w którym normą jest poniżająca praca, frustracje, depresja, skłonności do okrucieństwa wobec kobiet czy prostytucja. Z dzisiejszej pespektywy autor z pewnością byłby posądzony o mizoginię – przeciętna kobieta jest tu strojnisią żerującą na otępiałych i zacharowujących się partnerach. Skłonna do zdrady, interesowna, oderwana od realiów i pozbawiona empatii, choć bywa także ofiarą - szczególnie biedne nieletnie dziewczyny wykorzystywane przez dojrzałych zamożniejszych mężczyzn. Faceci są zazwyczaj apatyczni, choć skłonni do okrucieństw. Parają się poniżającymi zawodami (jeden z bohaterów chodzi w walizką po imprezach i wyświetla wysoko postawionej klienteli filmy porno, inny jest upychaczem - jego rolą jest wpychanie tłumów do pociągów, by wszyscy się zmieścili). Japonia tamtych czasów to okrutne miejsce na ziemi, w którym martwe płody spuszczane są do ścieków, pracownicy fabryki trwale okaleczają się, by zyskać odszkodowanie, a życie ludzkie jest warte tyle co egzystencja szczura w kanale. Tatsumi wspomina, że inspirację czerpał z prasy, policyjnych raportów i obserwacji życia klasy pracującej. Jego wczesne dokonania to nie tylko znak czasów, ale też fascynujący obraz rodzącej się sztuki komiksowej dla dorosłego czytelnika. Po lekturze jestem zszokowany treścią, dojrzałością i umiejętności zwięzłego opowiadania, jaką reprezentują te historie. Ta naturalistyczna poetyka jakoś nie bardzo koresponduje z wizją mozolnego przekształcania medium z infantylnego w bardziej poważne. Wydaje się, że klasycy dorosłej mangi byli pod koniec lat 60-tych na takim etapie rozwoju sztuki komiksowej, jakiego na zachodzie jeszcze mało kto się spodziewał.