Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Książka – jak sama nazwa wskazuje – traktuje o miłości i woli. Jeżeli chodzi o część dotyczącą woli, to – w mojej ocenie – nie jest ona porywająca: mnóstwo tam dość dowolnych stwierdzeń, psychoanalitycznych „odlotów” i raczej dość dziwnych koncepcji. Natomiast część dotycząca miłości jest świetna, zwłaszcza jeżeli weźmie się pod uwagę czas, w którym została napisana (1969 r.): autor już wtedy dostrzegał pewne niebezpieczeństwa tkwiące w rewolucji seksualnej i miał do niej stosunek sceptyczny. Choć diagnoza jest świetna, to remedium jednak niespecjalnie przekonuje. Tak jak wspomniałem, najważniejsze w tej książce były dla mnie rozważania o miłości i seksie we współczesności (wprawdzie autor pisał o Stanach Zjednoczonych w latach .60, ale myślę, że można to odnieść np. do współczesnej Europy, w tym Polski, do której pewne zjawiska dochodzą z opóźnieniem). Zaczyna się mocno: seks-jako-technika i seks-jako-nauka powodują oddalenie nas od miłości, a sam seks przestaje być przyjemnością, a staje się raczej przedmiotem troski i problemem do rozwiązania (s. 8-9). O ile w epoce wiktoriańskiej seks był tematem tabu i to Freud musiał uwolnić ludzi od represji seksualnej (s. 20),tak obecnie o seksie mówi się ciągle (s. 37-38): „kobiety czy mężczyźni epoki wiktoriańskiej mieli poczucie winy, gdy absorbowały ich sprawy seksualne; dziś czujemy się wini, gdy nie posiadamy takich doświadczeń” (s. 38). Problemem seksualnym współczesności nie jest już zatem oziębłość, lecz raczej obawa o brak odpowiednich umiejętności (s. 39-40). W konsekwencji seks staje się pewnym technicznym wyścigiem (s. 42-44),a człowiek staje się maszyną (s. 55) przeznaczoną wyłącznie do dostarczania fizycznych wrażeń (s. 57). Uprzedmiotowienie drugiej osoby w seksie prowadzi do własnego poczucia depersonalizacji (s. 244). Autor łączy te przemiany z problemem współczesności, czyli pustką, apatią, anomią (s. 24-26). Jednocześnie obsesja seksu jest w istocie represją lęku przed śmiercią (s. 123-124) oraz unikaniem odpowiedzialności co do miłości i związków (s. 224-225).