Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Rzadko na naszym rynku pojawia się nieanglojęzyczna literatura rozrywkowa, czasami nazywana popkulturą. Co najwyżej kryminały. Tak jakby tylko w języku Szekspira (a złośliwi mówią - w języku E L James) powstawały lekkie i ciekawe książki do czytania, z wartką akcją i mnóstwem przygód. I właśnie pierwsza część trylogii Matteo Righetto stanowi zaprzeczenie tej tezy. Niektórzy porównują książkę do westernów – to dla niej deprecjacja (no prawie, ale o tym dalej). Jest to ciekawa powieść historyczno-przygodowa, którą czyta się łatwo i przyjemnie. Ale nie zapomina o niej po zakończeniu. Pozostają w pamięci opisy egzystencji biednych włoskich górali w końcu XIX wieku, i tych uprawiających tytoń i tych pracujących przy wypalaniu węgla drzewnego. Trudno nie przejąć się ich biedą, zależnością od ewentualnego urodzaju i koniecznością dodatkowego zarobkowania nie na cele zbytkowne, ale po prostu aby przeżyć. Brawa dla autora za wręcz naturalistyczne opisy. Zaletą książki jest uczynienie głównej bohaterki z dziewczyny – Jole – osiemnastoletniej w chwili rozgrywania się głównego wątku fabularnego. Ale nie jest to typowa góralka, musi bowiem wykonać zadanie, którym tradycyjnie trudnili się tylko mężczyźni. Na szczęście autor nie uczynił z niej wonder woman (przez co zapewne pozbawił się zysków na rynku amerykańskim). Pokazał – stereotypowy, ale to nie znaczy gorszy – sposób działania kobiet w takich sytuacjach. Z naciskiem na empatię i budowanie opartych na niej relacji z ludźmi i nie tylko oraz unikanie siłowego rozwiązywania konfliktów. Gdyby Matteo Righetto zatrzymał się przy ostatniej kąpieli Jole w drodze powrotnej lub w ziemiance przy mieleszu i pozostał wierny dotychczasowemu rozwojowi zdarzeń – książka zyskałaby na wartości, chociaż pewnie autor i wydawca straciliby na przychodach. Ale odtąd zaczyna się niestety zjazd właśnie ku popularnym rozwiązaniom z literatury rozrywkowej, w stronę już nawet nie westernu, ale „Domku na prerii”. Jednym słowem końcówka bardzo zawodzi. Drugi zarzut to komercyjna bajkowość powieści. Bohaterka jest oczywiście piękna i atrakcyjna, a czarni bohaterowie – przeciwnie, wręcz fizycznie odrażający (a najgorszy to do tego nie Włoch, tylko „Szkop”). I skucha wydawcy, znanego zresztą ze spoilerowania wydawanych książek, w zajawce kolejnego tomu. Mimo to z zainteresowaniem przeczytam drugi tom, ale śpieszyć się nie będę.