Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Dr Emery pochodzi z nurtu skrajnie asekuracyjnych badaczy zwierząt. Przytacza ogromną liczbę eksperymentów, w których badano zdolności umysłowe ptaków, ich relacje z osobnikami tego samego gatunku, sposoby radzenia sobie z różnymi problemami; i choć wszystkie one dawały świadectwo niezwykłej elastyczności i zdolności skrzydlatych istot, to Emery usilnie odmawia im inteligencji, świadomości; co też wyraża wprost w podsumowaniu, a co przebija z całej książki. Przy czym jest w tym dość niekonsekwentny, bo co rusz zachwyca się tym, jak ptaki potrafią być elastyczne i pomysłowe. Panicznie boi się antropomorfizacji. Do tego stopnia, że dopuszcza się niesamowitych mentalnych fikołków. Zamiast pamięci epizodycznej, występującej u ludzi, gdy bada ptaki używa stwierdzenia „pamięć epizodycznopodobna”, w czym jednak nie jest odosobniony. Jasne, skrajność w drugą stronę nie jest dobra i absurdem byłoby przypisywać wszystkim istotom żywym geniuszu; rzuca się jednak w oczy jakiś nieuzasadniony niepokój Emery’ego; jakby przyznanie naszym podniebnym kuzynom inteligencji było obrazoburcze czy może uwłaczające dla ludzkiego intelektu. Trzeba też pamiętać, że ptaków jest z 10 tys. gatunków i występują tam przedstawiciele równie zróżnicowani pod wieloma względami jak ssaki, które potrafią różnić się diametralnie wyglądem, zdolnościami umysłowymi etc. Książka Emery’ego jest ładnie wydana, choć nie zawsze przejrzysta – niektóre schematy są chaotyczne i nieczytelne. Czasem też „Ptasia inteligencja” zahacza o wyjątkowo szczegółowe i dość zaawansowane pojęcia, jak w przypadku budowy mózgu i odpowiedzialnych jego obszarów za konkretne zachowania i reakcje. Innym razem zaś Emery jedynie pobieżnie porusza jakieś zagadnienie i przemyka przez nie jak przez ciekawostkę. Jest to zatem pozycja dość nierówna, choć z pewnością gromadzi w jednym miejscu przegląd najważniejszych badań ornitologicznych i jako pozycja przekrojowa dobrze się sprawdza.