Szczeliny istnienia

Odnaleźć byt w najmniejszym jego przejawie i podnieść do wielkości. Najbardziej zaskakuje kontrast: niewielki – niemal kieszonkowy – rozmiar książki wydanej przez „Dowody na istnienie”, a tak doniosły przekaz. Dzieło tak niewielkie objętościowo, a tak pełne treści; nie pozwalające na szybką konsumpcję, bo nie poczułoby się jego smaku. A jest co smakować – każde pojedyncze zdanie, to w zasadzie sama esencja smaku.
Tematy sacrum (zło, wniknięcie, byt) sąsiadują – jak w życiu - z profanum (ścierki, mięsność) naszej szarej egzystencji. A może to właśnie, jak przekonuje nas autorka, w krzątactwie i powtarzalnej zrytualizowanej codzienności tkwi sens, istotna i również piękno naszej egzystencji? I te – pozornie sprzeczne czy paradoksalne – tytuły rozdziałów-esejów: „Wiśnia i rozumienie”, „Święte zło”, „Powaga ścierek” czy „Metafizyka mięsa”… Wszystko tu uzasadnione, wszystko ma sens.
Książka olśniewająca: i sama lśniąca jasnym blaskiem, i powodująca pożar w umyśle czytającego. Każde zdanie pragnie być przeczytane od razu na nowo. Każde coś w głowie otwiera i zapładnia jakieś kiełkowanie. Nie wiem dlaczego, ale jakoś nagle skojarzyła mi się z dawno czytanym „Jak kochać dziecko” Korczaka – ten sam rodzaj umysłowego wstrząsu. Esej o miejscu zła w świecie i naszym błędnym postrzeganiu go jako „lewej” strony istnienia, jako odrzutu dobra, które stanowi istnienia esencję, jest właśnie takim umysłowym wstrząsem; od razu ma się ochotę czytać go od nowa! Zresztą sama struktura poszczególnych esejów, wyodrębnienie poszczególnych akapitów w osobne „myśli” czy „impresje” skłania do kilkukrotnego ich czytania – czy to by lepiej treść ich pojąć, czy by delektować się ich pięknem i przenikliwością.
Język precyzyjny, skupiony, wysoce komunikatywny. Ale też – co już nie takie oczywiste – i poetycki, i piękny tym pięknem erudyckiej zabawy słowem.

Odnaleźć byt w najmniejszym jego przejawie i podnieść do wielkości. Najbardziej zaskakuje kontrast: niewielki – niemal kieszonkowy – rozmiar książki wydanej przez „Dowody na istnienie”, a tak doniosły przekaz. Dzieło tak niewielkie objętościowo, a tak pełne treści; nie pozwalające na szybką konsumpcję, bo nie poczułoby się jego smaku. A jest co smakować – każde pojedyncze...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Po książkę sięgnęłam dzięki rekomendacji cenionej przeze mnie pisarki, Joanny Bator. Mocno zachęcający jest też wstęp pióra Tomasza Stawiszyńskiego. Zgodnie z opisem jest to książka filozoficzna więc wybierając tę lekturę, czytelnicy powinni być tego świadomi. Choć nie jestem znawczynią tekstów filozoficznych, wydaje mi się, że ten wyróżnia się jednak na tle innych.

Bardzo pozytywnie zaskoczyły mnie początkowe rozdziały "Szczelin" - nawiązania do codzienności. Codzienność stanowi właściwie główną materię rozmyślań i wywodów autorki. "Podstawę naszego istnienia stanowi codzienność. A że fakt istnienia przeżywamy jako niezwykle ważny, więc ogarnia nas zdumienie, ilekroć uświadamiamy sobie, że upływa ono na drobiazgach." I przy przewodnictwie autorki rozkładamy codzienność na czynniki pierwsze, odkrywając jednocześnie właściwie sens istnienia dzięki konkretnym czynnościom wykonywanym często lub regularnie.

Co mnie ujmuje w filozofii, to logika, dążenie do logicznego uzasadnienia tezy lub do jej analizy. W książce Jolanty Brach-Czarny jest to pięknie pokazane. Taki fragment z pierwszych stron: "Jeżeli istnienie jest wartością, to wiśnia, realizuje tę wartość, podobnie jak i my własnym istnieniem ją wcielamy. Można więc wskazać pewien wspólny nam obszar wartości. I nie jest ważne, czy wiśnia wie o tym, czy nie. Chodzi o fakty. Jeśli istnienie jest wartością, to niezależnie od tego, czy myślimy o tym, czy nie, istniejąc wspólnie z wiśnią, tę wartość wcielamy." Nie da się odmówić logiki temu wywodowi... A jeszcze wisienką (!) na torcie jest szczypta humoru, którą raczy nas autorka. Jeśli o mnie przynajmniej chodzi, ten fragment chociażby wywołał u mnie szeroki uśmiech.

Drugą część książki czytało mi się gorzej, część odłożyłam na później. Nie chciałam teraz czytać o złu - wrócę kiedyś do tego rozdziału. Nie chciałam też czytać o tym, jak to jest, jak się sprawia mięso - nawet na poziomie filozoficznym. Fragment rzeźnicki, uważam, trochę nie na te czasy. Był może ok w latach dziewięćdziesiątych, kiedy powstawała ta książka, ale nie, teraz już nie.

Prztyczek dla wydawnictwa za tanie wydanie książki. Książka dosłownie rozlatuje się w trakcie czytania - gruby papier, słabe klejenie. Nie miałam takiego wydania w rękach od czasów PRL-u.

Niemniej lekturę polecam. Po niej krzątanie się w domu już nigdy nie będzie nudne, a przynajmniej nie będzie "bezsensowne".

Po książkę sięgnęłam dzięki rekomendacji cenionej przeze mnie pisarki, Joanny Bator. Mocno zachęcający jest też wstęp pióra Tomasza Stawiszyńskiego. Zgodnie z opisem jest to książka filozoficzna więc wybierając tę lekturę, czytelnicy powinni być tego świadomi. Choć nie jestem znawczynią tekstów filozoficznych, wydaje mi się, że ten wyróżnia się jednak na tle innych.

Bardzo...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Kupiłam pod wpływem polecenia p. Szczygła, nie zastanawiając się, czy to książka dla mnie. No i chyba jednak nie dla mnie. Nie czyta jej się aż tak trudno, ale jakoś do mnie nie przemówiły te eseje. Choć myślę, że jeśli ktoś się interesuje filozofią, to warto się zapoznać.

Kupiłam pod wpływem polecenia p. Szczygła, nie zastanawiając się, czy to książka dla mnie. No i chyba jednak nie dla mnie. Nie czyta jej się aż tak trudno, ale jakoś do mnie nie przemówiły te eseje. Choć myślę, że jeśli ktoś się interesuje filozofią, to warto się zapoznać.

Pokaż mimo to

O ile wciąż nie ma dowodów na istnienie Boga, o tyle ta książka jest dowodem na istnienie człowieka.

Lektura obowiązkowa. Dawkować trzy razy dziennie po akapicie.

O ile wciąż nie ma dowodów na istnienie Boga, o tyle ta książka jest dowodem na istnienie człowieka.

Lektura obowiązkowa. Dawkować trzy razy dziennie po akapicie.

Pokaż mimo to

Moim zdaniem książka trochę się już przestarzała. Nie w sensie treści - filozofia codzienności jest dziś dużo bardziej rozbudowaną gałęzią filozofii i socjologii, niż była w latach 90-tych, a "krzątanina" jest czymś tak swoistym dla ludzkiej egzystencji, że ciężko mi sobie wyobrazić, żeby tematyka ta przestała być aktualna. Powiedziałabym jednak, że właśnie dlatego, pozycji tej nie czytałam z takim odkrywczym zapałem i oczarowaniem, jak obiecują to pierwsze recenzje i analizy sprzed lat. Miałam bowiem wrażenie, że wiele podobnych rzeczy już przyswoiłam i nie są to treści wtórne do tej pozycji, a raczej dawne, sięgające filozofii stoickiej, buddyjskiej, japońskiego nurtu wabi-sabi, filozofii uważności - wszędzie tam znajduję te wątki pochylenia się nad codziennością, które rzeczywiście dziś zajmują pocześniejsze miejsce w naszej kulturze, niż 30 lat temu. Mamy podobne motywy, czy wręcz prądy również w literaturze pięknej, choćby w literaturze Knausgarda. Nie umniejsza to oczywiście Brach-Czajnie, bardzo dobrze, że książka ta kiedyś została napisana i z pewnością może dla kogoś wciąż być pozytywnym odkryciem, absolutnie nie odmawiam tym rozważaniom wartości (a wręcz pewnej błyskotliwości), po prostu do mnie ta stylistyka nie trafiła, rozpraszałam się, cały czas miałam wrażenie, że czytałam już podobne treści, ale w ciekawszej formie.

Moim zdaniem książka trochę się już przestarzała. Nie w sensie treści - filozofia codzienności jest dziś dużo bardziej rozbudowaną gałęzią filozofii i socjologii, niż była w latach 90-tych, a "krzątanina" jest czymś tak swoistym dla ludzkiej egzystencji, że ciężko mi sobie wyobrazić, żeby tematyka ta przestała być aktualna. Powiedziałabym jednak, że właśnie dlatego, pozycji...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Chyba najbardziej niedoceniona część życia.

Codzienność – jeden wyraz, a już każdy przed oczami ma zupełnie inny obraz. Choć łączy nas w doskonalszy sposób niż kraj urodzenia albo jakiekolwiek przekonania, skazana jest na niezauważalność. Podejrzewam, że nie wynika to ze złej woli lub światowego spisku przeciwnemu jej, a jedynie z konstrukcji naszej spostrzegawczości, gdzie czas dzielimy na to co było oraz to co będzie. A przecież życie wygląda zupełnie inaczej.

Jolanta Brach-Czaina użyła celnego sformułowania do nakreślenia tego, jak proces życia się odbywa, dając jednocześnie tytuł swoim esejem – „Szczeliny istnienia”. Na szczęście nie poprzestała jedynie na tym sformułowaniu, a rozwinęła swoje myśli w szerszym wymiarze. Choć eseje, składające się na wydany ponownie zbiór, należą raczej do gęstych, przemyślanych i fascynujących. Ich główna siła polega na tym, że swoją drobiazgowością wpływają na nasze postrzeganie rzeczywistości, której horyzont wyznacza codzienność.

W słowach Brach-Czainy egzystencja zaczyna do nas mówić swoim głosem. I choć pisana jest językiem wymagającym skupienia, to jego odbiór należy określić jako bardzo osobisty. Autorka dotyka samej istoty „bycia” – pisze o znaczeniu, o trudzie, jaki się z tym wiąże, a nawet o pospolitym krzątaniu się, które urasta do sprawy zasadniczej. W końcu trafia prostymi sformułowaniami w sedno: „sytuacje dwuznaczne szczególnie mocno przywierają do istnienia” albo „Zasady moralne są maską ukrywająca niezdolność do przyjęcia świata”.

Osobną część stanowią rozważania o roli kobiety. Nieprzypadkowo „Szczeliny istnienia” były zwane „biblią feminizmu”, co zapewne w niektórych środowiskach skaże niniejsze eseje na ignorancję. Będzie to jednak próba zignorowania myślenia jako formy komunikacji, gdyż Jolanta Brach-Czaina pobudza szare komórki do ruchu. Zmienia percepcję, skupia oko na detalu, żeby stąd ruszyć „w świat”. Stawia jasną tezę, że właśnie detal „wyznacza światu perspektywę”. Trzeba przeczytać.

Chyba najbardziej niedoceniona część życia.

Codzienność – jeden wyraz, a już każdy przed oczami ma zupełnie inny obraz. Choć łączy nas w doskonalszy sposób niż kraj urodzenia albo jakiekolwiek przekonania, skazana jest na niezauważalność. Podejrzewam, że nie wynika to ze złej woli lub światowego spisku przeciwnemu jej, a jedynie z konstrukcji naszej spostrzegawczości,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Zapis dumania nad wszystkim, w większości erudycyjny duperszwanc, miejscami błyskotliwe spostrzeżenia.

Zapis dumania nad wszystkim, w większości erudycyjny duperszwanc, miejscami błyskotliwe spostrzeżenia.

Pokaż mimo to

Filozoficzne rozważania o różnych aspektach codzienności, ale także o takich natury bardziej ogólnej jak np. dobro i zło. Przystępnie napisana, więc czyta się dobrze; prowokuje do zamyśleń i refleksji. Wiele fragmentów zaznaczyłam, do wielu wrócę, niektóre zaś wydały mi się pięknie mieniącą się błyskotką.

(Książka rozpadła mi się w dłoniach w trakcie czytania – wydawnictwo Dowody na Istnienie nie popisało się sztuką edytorską)

Filozoficzne rozważania o różnych aspektach codzienności, ale także o takich natury bardziej ogólnej jak np. dobro i zło. Przystępnie napisana, więc czyta się dobrze; prowokuje do zamyśleń i refleksji. Wiele fragmentów zaznaczyłam, do wielu wrócę, niektóre zaś wydały mi się pięknie mieniącą się błyskotką.

(Książka rozpadła mi się w dłoniach w trakcie czytania – wydawnictwo...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Nie mam pojęcia, co to jest, co przeczytałam, ale absolutnie chcę trafiać na same takie perły. Będę do tego wracać. Wnętrze książki jest równie piękne jak okładka i tytuł.
Tekst filozoficzny, gdybający, wyjaśniający życie osobliwymi sposobami (porównanie życia do wiśni). Wydaje mi się, że każdy może sięgnąć po tę książkę, ale nie wiem, czy każdy lubi tak głęboko wejść w analizę świata.
Dla tych, którzy lubią się zamyślać.

Nie mam pojęcia, co to jest, co przeczytałam, ale absolutnie chcę trafiać na same takie perły. Będę do tego wracać. Wnętrze książki jest równie piękne jak okładka i tytuł.
Tekst filozoficzny, gdybający, wyjaśniający życie osobliwymi sposobami (porównanie życia do wiśni). Wydaje mi się, że każdy może sięgnąć po tę książkę, ale nie wiem, czy każdy lubi tak głęboko wejść w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Mięso

Mięso

Pokaż mimo to