Tematem pracy jest, ogólnie rzecz ujmując, sposób, w jaki historiografia polska od schyłku XVIII wieku przedstawiała kwestie związane ze starożytną Germanią i Germanami. Przez długie lata zagadnienia te były przedmiotem sporu między historykami niemieckimi i polskimi, były też wykorzystywane w walce politycznej i ideologicznej […] Mariusz Ciesielski zbiera i porządkuje opinie polskich autorów dotyczącą obszaru, na którym zamieszkiwały w starożytności plemiona występujące w literaturze pod nazwą Germanów. Autora interesują przede wszystkim, zgodnie z tytułem pracy, opinie badaczy polskich, co nie oznacza jednak, że nie prezentuje stanowiska nauki niemieckiej. Przeciwnie, jej czołowi koryfeusze, z Gustawem Kosinną na czele, […] pojawiają się na łamach rozprawy. Poza opracowaniami naukowymi w książce znajdziemy także analizę prac popularnych i prasy. Autorowi chodzi bowiem także o szerszy, wychodzący poza sfery naukowe, odbiór sporu o „słowiańskość” bądź „germańskość” ziem między Odrą a Wisłą.

Z opinii prof. dr hab. Danuty Musiał