Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Andrzej Gwiazda urodził się w Pińczowie nad Nidą. Jego ojciec, Stanisław, był marynarzem (mechanikiem) w Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej. Wiosną 1939 rodzina Gwiazdów przeniosła się do Pińska. Po wybuchu wojny jego ojciec trafił do oflagu, w niewoli przebywał do końca wojny. Andrzej Gwiazda wraz z matką i i babką w 1940 zostali wywiezieni, trafili do kołchozu w północnym Kazachstanie. Do Polski rodzina wróciła po sześciu latach – najpierw na krótko na Górny Śląsk, by ostatecznie zamieszkać w Gdańsku.
W 1953 rozpoczął studia na Politechnice Gdańskiej, skąd po dwóch latach został relegowany, a następnie powołany do wojska. W 1956 został zwolniony ze służby wojskowej i z powrotem przyjęty na uczelnię. Studia na kierunku elektronika ukończył w 1966, pozostając na uczelni do 1973 na stanowisku asystenta w Instytucie Cybernetyki PG. W 1967 wstąpił do Klubu Wysokogórskiego. Działalność opozycyjna w PRL Brał udział w wydarzeniach marcowych w 1968, jak również w grudniowych w 1970. W 1973 podjął pracę w Zakładach Okrętowych Urządzeń Elektrycznych i Automatyki "Elmor". W 1976 wspólnie z żoną napisał list do Sejmu PRL zawierający wyrazy poparcia dla postulatów głoszonych przez Komitet Obrony Robotników. Wkrótce otrzymali zakaz opuszczania granic PRL, zaczęli też być inwigilowani przez Służbę Bezpieczeństwa. Andrzej Gwiazda jako figurant otrzymał kryptonim "Brodacz", używany przez SB do końca PRL. Od 1977 współpracował z Biurem Interwencji KOR. W 1978 znalazł się wśród założycieli Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Redagował wówczas biuletyn WZZ "Robotnik Wybrzeża", zajmował się również drukiem i kolportażem innych wydawnictw drugiego obiegu. Od tego roku do 1980 około dziesięciu razy był zatrzymywany przez funkcjonariuszy SB. Po wybuchu strajku w sierpniu 1980 został członkiem prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej. Współtworzył NSZZ "Solidarność", 17 września 1980, w dniu powołania związku, został wybrany na stanowisko wiceprzewodniczącego związku jako jeden z dwóch zastępców Lecha Wałęsy. Uczestniczył w negocjacjach ze stroną rządową w sprawie trzech postulatów MKS: zniesienia cenzury, zalegalizowania niezależnych związków zawodowych oraz uwolnieniu więźniów politycznych. Zajmował następnie stanowiska wiceprzewodniczącego Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego, Krajowej Komisji Porozumiewawczej i Komisji Krajowej. Po wprowadzeniu stanu wojennego został aresztowany 13 grudnia 1981 i internowany w Strzebielinku. Wkrótce przeniesiono go do aresztu śledczego w Białołęce, a we wrześniu 1982 (po wizycie przedstawicieli Międzynarodowego Czerwonego Krzyża) do jednego z ośrodków dla internowanych. 22 grudnia 1982 aresztowano go (wraz z 10 innymi internowanymi) i oskarżono o "próbę obalenia ustroju siłą". Zwolnienie uzyskał 22 lipca 1984 na mocy amnestii. 16 grudnia 1984 został ponownie aresztowany, gdy wdał się w szarpaninę z funkcjonariuszami ZOMO, a następnie skazany na karę 5 miesięcy aresztu. Był osadzony najpierw w Gdańsku, później w Zabrzu, zwolniono go 15 maja 1985. W latach 1986–1989 należał do liderów Grupy Roboczej Komisji Krajowej "Solidarności", która sprzeciwiała się rozmowom z władzami PRL prowadzonymi pod przewodnictwem Lecha Wałęsy. Nie brał udziału w tworzeniu Komitetu Obywatelskiego ani obradach Okrągłego Stołu. Należy do głównych oponentów Lecha Wałęsy, którego uznaje za zdrajcę "ideałów sierpniowych" i agenta SB. Podjął następnie działalność w Solidarności 80. III Rzeczpospolita Współtworzył wydawane przez jego żonę (w latach 1989–1997) pismo "Poza Układem". Bez powodzenia z listy komitetu wyborczego "Poza Układem" (lista nr 18) ubiegał się o mandat poselski w wyborach parlamentarnych w 1993 (otrzymał 4069 głosów). Do 1991 pozostawał bezrobotny, wrócił do "Elmor" po wejściu w życie ustawy nakazującej przywrócenie do pracy zwolnionych z przyczyn politycznych. W 1998 przeszedł na emeryturę. W drugiej połowie lat 90. wycofał się z bieżącej polityki. W 2005 z grupą byłych działaczy WZZ i NSZZ "S" z początku lat 80. zbojkotował oficjalne obchody 25. rocznicy powstania "Solidarności", organizując wraz z pismem "Obywatel" własne uroczystości. W tym samym roku nie przyjął amerykańskiego Medalu Wolności. 10 maja 2007 z rekomendacji Prawa i Sprawiedliwości został wybrany przez Senat w skład Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej. Podczas przesłuchania przed głosowaniem stwierdził, że strajk sierpniowy w 1980 był prowokowany przez SB, a "pewne rzeczy wskazują", iż prowokatorem był m.in. obecny marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, jeden z inicjatorów buntu w Stoczni Gdańskiej. Mimo żądań Bogdana Borusewicza, nie przedstawił żadnych dowodów na potwierdzenie tej tezy. W 2011 wszedł w skład rady Stowarzyszenia Solidarni 2010. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku jako kandydat bezpartyjny z ramienia PiS bez powodzenia ubiegał się o mandat senatorski w okręgu gdańskim. Publikuje m.in. w "Obywatelu" i "Gazecie Polskiej Codziennie". Wraz z żoną wydał książkę Poza układem: publicystyka z lat 1988–2006 (Łódź 2008). Wywiad rzekę z Andrzejem Gwiazdą przeprowadziła Wiesława Kwiatkowska (Gwiazda miałeś rację, Sopot 1990),a z małżeństwem Gwiazdów Remigiusz Okraska (Gwiazdozbiór w "Solidarności", Łódź 2009). Odznaczenia W 2006, w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych i wolnej Polski, prezydent Lech Kaczyński odznaczył go Orderem Orła Białego, a następnie powołał do Kapituły tego orderu. Andrzej Gwiazda odszedł z niej w 2010, protestując m.in. przeciwko odznaczeniu Orderem Orła Białego Adama Michnika. W 1998 prezydent Aleksander Kwaśniewski, za wybitne zasługi w działalności na rzecz ruchu związkowego, nadał mu Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 1999 został odznaczony Medalem Polonia Mater Nostra Est. W 2000 otrzymał tytuł honorowego obywatela Gdańska. Życie prywatne W 1961 zawarł związek małżeński z Joanną Dudą.