Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Opowiadania: Magdalena Kucenty – Jednooki Pies Opowiadanie kryminalne z wyświechtanym przez proceduralne seriale wątkiem „policja potrzebuje konsultanta, żeby pomógł rozwiązać zagadkę”. I okej, nie ma tym nic złego, z takiego motywu też można wycisnąć coś ciekawego. Niestety w tym tekście się to nie udało. Nie kupuję powodów, dla których główny bohater zostaje wezwany na pomoc, kołek niewiary trzeszczy i urywa się dość szybko. W całej policji nie ma nikogo, kto mógłby zająć się jakimś psiakiem, jest tylko jedna pani detektyw, do której „pies nie podejdzie”. W technologicznie zaawansowanym świecie, gdzie w dodatku magia – organy ścigania nie mają żadnych uprawnień i możliwości, by złowić zwierzaka, który może przyczynić się do rozwiązania sprawy. Ba, mają symulatory, które same rozwiązują śledztwa, ale policjanci nie mogą wejść na teren jakiejś fabryki, bo Jaźń Prawnicza. Logiki w tym niewiele. A co dalej? Dużo niedopowiedzeń i scen – powiedziałbym – przypadkowych. A to scena bijatyki napisana chyba tylko po to, żeby było dynamicznie. Scena w domu uciechy, z której niewiele wynika i nie wiadomo po co ona właściwie. Dialogi między parą bohaterów nader często niejasne, niedopowiedziane (ach... te... wielokropki... z zapędu w jednym miejscu pojawił się nawet czterokropek). Autorka daje zbyt mało, by czytelnikowi – przy pierwszej lekturze – tekst automatycznie złożył się w głowie w spójną całość. Niby jest za tym wszystkim jakiś zamysł, ale ginie w niedopowiedzeniach, w natłoku „fajnych scen” i fantastycznego gadżeciarstwa (wyjątkiem jest pomysł na „potworną” bohaterkę - bardzo dobry, nośny). Finalnie – jeśli ktoś nie zmusi się do cofania, do czytania scen po raz wtóry i tytanicznych domysłów, to niewiele z całości zrozumie, a po skończonej lekturze tekst szybko zapomni. Prócz zdania, w którym redakcja machnęła cudowną literówkę i wyszło: „Nie chcę pokazywać, że macałam w tym palce”. Anna Łagan – LSY Napisane sprawnie i chyba tyle dobrego można o tym tekście powiedzieć. Świat żywcem wyjęty z Horizon Zero Down – tak bardzo żywcem i tak bardzo wyjęty, że aż („magini” z metalową płytką za uchem; upadła, zaawansowana technologicznie cywilizacja; grasujące po świecie złe roboty; społeczeństwo walczących ze sobą frakcji/plemion). Czy jest w tym tekście coś nowego, świeżego? Niewiele. W protagonistce drzemie potencjał na ciekawą opowieść – o jej młodości, wyborach, tym, kim w końcu się stała – ale tej opowieści nie dostajemy. Dostajemy prostą jak linijka historyjkę z ledwo zarysowanym drugim dnem. W rezultacie tekst wyfruwa z głowy zaraz po lekturze. Sonia Korta – Śnieniewzięcie Z notki autorskiej dowiemy się, że mamy do czynienia z „dobrze skrojoną gatunkową fabułą” – tylko, że nie, nie mamy. Mamy do czynienia z prościutką, mało wciągającą fabułką. Autorka nie stawia bohaterom żadnych przeszkód, nie utrudnia, nie tworzy ciekawej opowieści – ot, prosto po sznurku prowadzi czytelnika do finału. Mało zresztą interesującego, takiego, co to kwituje się go wzruszeniem ramion. I świat przedstawiony, całkiem ciekawy, nie ratuje sytuacji. Bo co czytelnikowi po świecie, gdy bohaterowie niemrawi, a opowieść byle jaka? A szkoda, bo jest tu potencjał na typową historię eksploracyjną, na – właśnie – „dobrze skrojoną gatunkową fabułę”, na bohatera odkrywającego wraz z czytelnikami nową, fantastyczną rzeczywistość, bohatera dziwiącego się, bohatera próbującego coś osiągnąć, bohatera oszukiwanego, walczącego o swoje i wreszcie – wygrywającego lub nie. Takim bohaterem, a raczej bohaterką, mogłaby być Roza – ale nie jest. Bo nie jest protagonistką. Jest nim nudny facecik, który się niczemu nie dziwi, który już wszystko widział, który po prostu ma zadanie do odbębnienia. I odbębnia. Koniec. Ech. Podsumowując dział prozy polskiej – teksty mało zajmujące, zachowawcze. Napisane sprawnie i nic ponadto. Na pewno dobrze, że są to teksty autorek. Historycznie autorek w dziale prozy polskiej NF zawsze było zbyt mało (kolosalne niedopowiedzenie). Miło, że to się zmienia. Powoli, bo powoli, ale jednak. Proza zagraniczna Aleksander Matiuchin – Gadżet mon amour Szkoda, że ten tekst nie jest dłuższy. Krótka, choć całkiem treściwa opowieść o technologii, która – werble! – jest oczywiście zgubna dla człowieka. Chyba trzeci z rzędu tekst z tym motywem w dziale prozy zagranicznej. Trochę monotematyczne się zrobiło światowe SF (przynajmniej to wybierane przez dział prozy zagranicznej NF). Niemniej tekst jest niezły. A to za sprawą pełnokrwistej bohaterki, jej emocji, pragnień i tarapatów. Autor stawia na opowieść, prościutką, ale wyciska z niej co tylko może na tak krótkim metrażu. Scott Lynch – Upadek i wzlot domu czarnoksiężnika Malkurila Chyba gwóźdź numeru, ale tylko chyba. To oczywiście dobry tekst, wymykający się gatunkom (już za samo to należy się w dzisiejszych czasach rynkowych łatek ogromny plus). Niemniej opowieść nie porywa. Jest pewien problem z immersją (oczywiście chodzi o bohaterów, z którymi trudno się zidentyfikować),a jednak opowiadanie czyta się z przyjemnością. Jest tu nauka i zabawa, czyli wszystko, co być powinno. Jest pomysłowość, świeże spojrzenie na całą garść motywów fantastycznych. Jest dużo dobrego. Nie wiem tylko, czy nie można było całości jednak skondensować, napisać krócej. No i za cholerę nie potrafię rozgryźć, jakim cudem koboldy, które nie umiały czytać, odcyfrowały nazwy książek i zaczęły używać jako imion. Podsumowując – dział prozy zagranicznej wygrywa z działem prozy polskiej o kilka długości. Przede wszystkim odwagą. Na szczycie pudła jedną nogą Lynch, nieco niżej Matiuchin. Na miejscu trzecim Korta – ale tylko za świat, nie za opowieść. Poza pudłem Kucenty i Łagan.