Henryka Anna Chalupec

Henryka Chalupec napisała książkę, której głównym celem było utrwalenie wspomnień z lat dziecięcych: tych szczęśliwych, przedwojennych, i tych naznaczonych strachem, bólem i stratą, które powstały w czasie II wojny światowej. Chalupec opowiada także o latach powojennych: szkoła, matura, studia i praca w realiach PRL-u. Ale przyznam, że dla mnie najciekawsze były jednak te historie opisujące życie w Warszawie tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Jak trudno mi wyobrazić sobie te stare kamienice z jedną toaletą na klatce, oświetlone lampą naftową, bo elektryfikacja dopiero raczkowała, bez bieżącej wody, z kaflowym piecem, w której w dwóch pokojach z kuchnią mieściła się wielopokoleniowa rodzina i jeszcze starczyło miejsca dla lokatora, któremu podnajmowanie miejsca do spania było często ważną częścią domowego budżetu. Te podwórka, w których swoje zakłady mieli kowale, kołodzieje, kaletnicy. Małe klitki żydowskich szewców i krawców. Dorożki jako podstawowy środek transportu. Niedzielne wyprawy do Parku Saskiego czy nad Wisłę. A przecież nie są to rzeczy kompletnie mi obce. Znam je z opowiadań dziadków. Te stare kamienice z tajemniczymi podwórkami nadal stoją w Warszawie, choć nowoczesność mocno się o nie upomniała i udoskonalając odarła z czaru. Rodzina Henryki Chalupec nie była mocno zaangażowana w walkę z Niemcami. Podczas wojny starali się po prostu normalnie funkcjonować, jakoś żyć, przy czym kwestie patriotyczne wcale nie były na drugim planie. Zapis dziecięcej perspektywy tego wojennego życia: grozy nalotów, przestrzeganie godziny policyjnej, problemów z jedzeniem i ubraniami, zdziwienie tworzeniem getta, chowanie się po piwnicach w czasie powstania i tułanie się po jego upadku jest dla mnie tym bardziej cenne, bo pokazuje tę zwykłą rzeczywistość, w której przecież musiała jakoś sobie radzić znakomita większość ludzi. Henryka Chalupec chciała także ocalić od zapomnienia historię swoich dziadków i rodziców. Buduje ją ze strzępków informacji i wspomnień – w wojennej zawierusze poginęły dokumenty i zdjęcia. A historia ta jest dość skomplikowana i świadczy o niezwykłym harcie ducha przodków autorki. „Dlaczego nie? Moje życie w Warszawie, jakiej już nie ma” nie jest może literaturą najwyższych lotów, ale całkiem dobrze i przyjemnie się tę książkę czyta. Mój wewnętrzny leń pada na kolana z wdzięczności, że dane było mi się urodzić w czasach pralek automatycznych, bieżącej wody i żelazek bez duszy. Opisy wielkich porządków, prania na tarze i kiszenia kapusty przyprawiły mnie o ból rąk i wzbudziły wielki podziw do ówczesnych kobiet. Ja bym nie podołała nawet ¼ ich codziennych obowiązków. Ciekawa lektura.