Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Skandynawistyka w Polsce nie może się pochwalić zbyt dużym dorobkiem. Dlatego też, każda praca w tej materii jest na wagę złota. Nie od dziś wiadomo, że historie o mężnych wojownikach z rogami na hełmach rozpalały wyobraźnię niejednego miłośnika muzy Klio. Widać to także po dużej popularności ostatnich seriali ich dotyczących, które często biją rekordy oglądalności. Jakkolwiek zazwyczaj mają się nijak do rzeczywistości historycznej, to masowa kultura, rządząc się swoimi prawami, domaga się przypominania jej o podbojach długowłosych łupieżców z północy. W 1970 roku na polskim rynku wydawniczym pojawiła się znakomita popularnonaukowa książka pióra językoznawcy Mariana Adamusa. Pomimo tego, iż liczy sobie już ponad 50 wiosen, w dalszym ciągu stanowi podstawę, na której może się oprzeć każdy, kto zapragnie zgłębić swą wiedzę o tym fascynującym przedmiocie. "Tajemnice sag i run" to - jak to określił autor we wstępie - podróż w czasie do miejsc i wydarzeń, które minęły bezpowrotnie, ale które odcisnęły sobą (zarówno w sferze kultury duchowej jak i materialnej) niezatarte piętno historyczne nie tylko na państwach skandynawskich, ale także w całej Europie, Azji (Konstantynopol) i Ameryce Północnej. Konstrukcja pracy jest bardzo klarowna i przystępna. Marian Adamus był nie tylko znawcą języków skandynawskich i runologiem, ale też bardzo dobrze władał językiem ojczystym, czego efektem jest książka, która ani na chwilę nie nudzi. A przecież to największy sukces w popularyzowaniu nauki! Czegóż to nie dowiemy się z kart dzieła. Mamy tutaj wiadomości o religii Normanów, o ich piśmie (runy),o kulturze materialnej, obyczajach, prawie, historii, podbojach, odkryciach i wiele innych. Wszystko bardzo zgrabnie ubrane w zwięzłe, acz treściwe rozdziały. Informacje o historii autor przeplata umiejętnie danymi o ludziach, którzy ją tworzyli i o historykach, których prace pozwalają nam się z nią bliżej zaznajomić. Do najciekawszych należą te, dotyczące rozwoju runologii jako gałęzi językoznawstwa oraz, często naprawdę sensacyjne, opisy odkryć najważniejszych zabytków z napisami runicznymi i zawiłe koleje związane z ich interpretacją. Nad wszystkim królują oczywiście sagi. Ich ojczyzną jest Islandia. Niesamowite opowieści skaldów, przekazywane onegdaj z ust do ust, spisywane dopiero od początku XIII wieku, stanowią doskonały przykład na połączenie historii z poezją, finezji z wiadomościami z życia wziętymi, których prawdziwość współczesna nauka coraz częściej w coraz szerszym wymiarze potwierdza. Reasumując, praca Mariana Adamusa to świetne preludium do dalszych studiów nad Skandynawią. Polecam każdemu zaczynać od niej tę podróż.