Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"Pięć wielkich religii świata" to wartościowe opracowanie. Do jego zalet należą zwięzłość, rzetelność, unikanie encyklopedyzmu (o co niełatwo w przypadku tego typu publikacji). Opisem każdej z religii zajął się inny autor, co wpływa na zróżnicowanie narracji i perspektyw. Układ zagadnień pomyślany został według klucza geograficzno-kulturowego, stopniowo przemieszczamy się ze Wschodu na Zachód, od tego co najdalsze ku temu, co bliskie i znane (książka jest adresowana do zachodniego czytelnika). Hinduizm, buddyzm, islam, judaizm, chrześcijaństwo – oto kolejność omawianych wyznań. Hinduizm 1) Podstawowe kategorie hinduizmu: cztery kasty, cztery stadia życia, cztery główne wartości (najwyższą wartością – moksza, czyli zbawienie). 2) „Wszystkie nasze poczynania są zasnute przykrością jak ogień dymem” (Kryszna w "Bhagawadgicie"). 3) Karman – prawo określające postępowanie Hindusa, a nawet każdą sytuację życiową. Żaden czyn nie idzie na marne, nie zdarza się nic, co nie powodowałoby określonych skutków. Obecne życie zdeterminowane jest dobrymi i złymi uczynkami poprzednich egzystencji, bowiem ich skutki przylegają do duszy i określają jej bieg aż do momentu, gdy wyczerpią się energie przyszłego postępowania. 4) Istnieje tylko jedna zasada bytu (Brahman) – ta sama w człowieku i w kosmosie. W porównaniu z nią wszystkie inne byty są tylko iluzją (maja). Buddyzm 5) Zbawienie jest możliwe: polega na totalnym uwolnieniu się od świata i zniesieniu własnej empirycznej osoby. Dopiero wtedy znajduje kres niekończący się kołowrót pełnych cierpienia inkarnacji. Podstawowe treści tej mistycznej intuicji ujął Budda w tzw. „czterech szlachetnych prawdach” oraz w nauce o „powstaniu przyczynowym”. 6) Cztery szlachetne prawdy: 1. Życie jest cierpieniem. 2. Cierpienie ma przyczynę zewnętrzną (prawo karmana) i wewnętrzną (nastawienie) 3. Z cierpienia wyzwala nirwana 4. Do nirwany prowadzi ośmiostopniowa ścieżka, na szczycie której znajdują się uważność i medytacja. 7) Istnieją różne szkoły i nurty buddyzmu: hinajana (stary, ortodoksyjny, elitarny),mahajana (późniejszy, egalitarny),tantryzm (synkretyczny, ezoteryczny),zen (medytacyjny). Islam 8) W oczach wyznawców islamu ich religia jest dopełnieniem i przewyższeniem chrześcijaństwa, tak jak w naszych oczach chrześcijaństwo puentuje judaizm. 9) Islam jest religią życia publicznego, a nie wewnętrznego. 10) Islam oznacza dosłownie oddanie, poddanie się boskiej woli. 11) Szyizm i sunnizm. Spór o następcę Mahometa, kalifa. 12) Pięć filarów islamu: wyznanie wiary (szahada),modlitwa, post, podatek na ubogich, pielgrzymka. 13) Islam jest egalitarny – to teokracja laicka. Jest Koran i interpretatorzy, ale nie ma odpowiednika Kościoła. 14) Seksualność w islamie wpisuje się w pozytywną wizję człowieka jako dobrego w całości: ciało i dusza stanowią jedno, to konsekwentny monizm. W raju visio beatica (jak w teatrze) plus rozkosze zmysłowe. 15) Mahomet sam nie jest prawdą, lecz zwiastuje prawdę, jest tubą objawienia. Dlatego mahometanie to określenie krzywdzące. 16) Jedynym cudem jest Koran. Koran wyznacza nie tylko kształt religijności, ale i całej kultury (w tym także normę językową). 17) Jedynym grzechem śmiertelnym, jaki zna Koran jest politeizm. Judaizm 18) Bóg dziejowy. Jakub, czyli Izrael, wadzący się z Bogiem. 19) W judaizmie mało dogmatów – najważniejsza wierność i to, jak Bóg działa, nie jaki jest. Nie istnieje jeden dogmatyczny obraz Boga. 20) Bóg Żydów jest supra mundo, ale nie extra mundo. 21) U Hioba szatan to projekcja boskich wątpliwości co do człowieka. Jeszcze bardziej niż kusicielem człowieka, jest kusicielem Boga. 22) Grzechy śmiertelne w judaizmie: bałwochwalstwo, przelew krwi, nierząd. 23) W judaizmie nie ma uczestnictwa w wiecznym teraz, nawet Pascha to tylko pamiątka momentu dziejowego. 24) Piekło jako purgatorium, jako bolesne oczyszczenie. 25) Gdy przyjdzie Mesjasz, znikną granice między niebem a ziemią. 26) Raj to oglądanie i poznanie Boga. 27) Śmierć na krzyżu to w oczach Żydów hańba, coś antyboskiego. Chrześcijaństwo 28) Jezus – żywy człowiek Bóg w sposób niezmieszany, niepodzielny (sobory: Nicea 325 r., Chalcedon 451 r.). 29) W chrześcijaństwie wiara jako zawierzenie. 30) Zarówno w judaizmie, jak i w chrześcijaństwie dokonuje się rozgraniczenie na dwa światy: gwiazdy nie są już boskie, są tylko światłami w obrębie rzeczywistości ziemskiej, materialnej, poza którą jest Bóg. Na tym polega różnica między chrześcijaństwem a zabobonem który każe dopatrywać się w zjawiskach tego świata czynników boskich. 31) Ta skłonność do deifikacji zjawisk rezerwowana (oddana) jest w chrześcijaństwie Bogu – Panu stworzenia. 32) Protestantyzm – niewidzialny wymiar Kościoła, katolicyzm – widzialny (sakramenty). 33) W obu wielkich odłamach – duch Jezusa nie jest utożsamiany z Kościołem (nawet w KK nie ma całkowitego zrównania tych dwóch rzeczywistości). Hindusi i buddyści nie znają osobowego Boga i jego proroctwa. Judaizm, chrześcijaństwo i islam łączy ich charakter – są religiami objawionymi.