Jesteśmy społecznością, która kocha książki

W rozmowie z Hajmonem Kreon podkreślał, że nieposłuszeństwo niszczy rodzinę, państwo, a nawet solidarność walczących w szeregu żołnierzy. Czas pokazał, że uzurpacja, jakiej dopuszcza się zaślepiony rozum, przynieść może te same skutki. [...] Pycha, która wyraża się w bogoburczym przekonaniu o odkryciu absolutnej polityczno-moralnej zasady, automatycznie ogołaca Kreona ze wszystkiego poza tą zasadą. Jego dusza, jak powie obrazowo Hajmon, okaże się pusta (709). W rzeczywistości politycznej intelektualny redukcjonizm wyraża się przez praktykę fizycznej eliminacji.

Myślenie o Polsce jako punkcie na skali między Rosją a Francją czy Niemcami sprawia na ogół, że mniej widoczny jest fakt, jak bardzo tożsamość polskiej wspólnoty - od samego początku (ab urbe condita) - ukształtowana została w wyniku decyzji o przyjęciu rzymskiej formy istnienia, najpierw przede wszystkim w wymiarze religijnym i duchowym, ale w konsekwencji również cywilizacyjnym oraz politycznym. Dla patrzących z perspektywy Europy urządzonej według oświeceniowej osi Wschód-Zachód natura wychylonej na Południe polskości okazuje się wyjątkowo trudna do zrozumienia i - co tu kryć - do zaakceptowania.

Jeśli z tego, co nazywamy rzymską formą polskości, na potrzeby opisu wypreparować można brane z osobna podstawowe składniki, a więc katolicyzm (w sferze ducha), republikanizm (w obszarze politycznego ideału i doświadczenia) oraz łacińskość (w dziedzinie kultury duchowej i cywilizacji), to przecież trzeba pamiętać, że w rzeczywistości występowały one (i występują?) jako stop żywo oddziałujących na siebie elementów.

To, co nazywam pamięcią historyczną czy aksjologiczną, jest odciśniętym w wyobraźni zbiorowej zapisem kanonu wartości będących rodzajem duchowej konstytucji wspólnoty - kanonu ubranego najczęściej w kostium historycznych wypadków. trudno przecenić wpływ, jaki konstytucja ta ma na polityczno-moralne wybory konkretnej wspólnoty politycznej. Korzystając z wydarzeń wziętych z historii, pamięć historyczna przechowuje je jako symbole wartości podzielanych przez członków wspólnoty. jest wybiórcza, mieści się w niej to, co naród chce kontynuować.