cytaty z książek autora "John M. Oldham"
Osoby Samotnicze są zazwyczaj chłodne, spokojne i nie obchodzi ich, co inni o nich myślą. Często wyrastają na uzdolnionych obserwatorów ludzi i przyrody. Kiedy jednak otoczenie oczekuje od nich doznawania i wyrażania emocji, doznają poważnego niepokoju.
Bez względu na to, czy dostrzegane przez Tropiciela niebezpieczeństwa tego świata są rzeczywiste, czy wyolbrzymione, nie omieszka on udowodnić wszystkim, że nie da sobie w kaszę dmuchać.
Osoba Wrażliwa zachowuje panowanie nad sobą i samodyscyplinę. Dzięki temu potrafi odpowiednio kształtować swoje zachowanie, a rzeczywiste uczucia i lęki zachowywać dla siebie.
Człowiek Czujny jest znacznie bardziej niż inne typy podejrzliwy wobec otoczenia.
Nawet umiarkowani Samotnicy z trudem rozpoznają cudze uczucia i słabo reagują na postawy emocjonalne innych.
Awanturnicy znają reguły rządzące światem - i mają je gdzieś. Życie to gra polegająca na obchodzeniu reguł i konwencji, na przekraczaniu ustalonych granic. Awanturnik pragnie za wszelką cenę udowodnić, że jest mistrzem tej gry.
Emocje są siłą napędową ludzi Zmiennych, dla nich liczy się to, co ich porusza. Osoby z niewielką nawet domieszką tego aspektu w osobowości doświadczają wszelkich uczuć silniej niż inni. Myślą sercem, na wszystko i wszystkich reagują na poziomie emocjonalnym. Łatwo i bez skrępowania wybuchają śmiechem lub uderzają w płacz. Nieobcy jest im ogień gniewu ani lodowata wściekłość.
Ludzie Sumienni zazwyczaj nie działają zbyt sprawnie w "trybie emocjonalnym". Z trudem i niechętnie wyrażają uczucia, przez co często postrzega się ich jako suchych, przeintelektualizowanych formalistów.
Osoby Dramatyczne lubią być dostrzegane. Często bywają ośrodkiem zainteresowania i rozkwitają w sytuacji, gdy wszystkie oczy są na nią skierowane.
Ludzie Wrażliwi ograniczają swój świat pod względem fizycznym i granice te niechętnie przekraczają, natomiast ich żądza poznania, twórcza wyobraźnia, myśl i uczucia chętnie i łatwo kierują się ku "światu wewnętrznemu".
Z każdym z czternastu typów wiąże się określony sposób osiągania bezpieczeństwa emocjonalnego. Na przykład ludzie Oddani znajdują je w przywiązaniu do drugiej osoby, Czujni zaś w niezależności i poleganiu na sobie. Jednostki o Wrażliwym typie osobowości zyskują emocjonalne bezpieczeństwo, tworząc mały świat, który mogą nazwać swoim własnym. Ich życie skupia się wokół rodziny i określonego terytorium. Ze swymi bliskimi oraz nielicznymi, wybranymi przyjaciółmi tworzą głębokie związki na całe życie. Ich dom jest ich twierdzą; dbają, by był wygodny, przytulny i pełen ciepła. W nim czują się najlepiej.
Na własnym terytorium Domator nie zna skrępowania. Potrafi być otwarty, spontaniczny, przyjacielski, hojny i twórczy. Natomiast poza tą strefą bezpieczeństwa czuje się jak ryba wyjęta z wody.
Ludzie Wrażliwi nie lubią mieć do czynienia z obcymi ludźmi. Niektóre szczególnie Wrażliwe osoby niechętnie telefonują do nieznajomych, nawet gdy chodzi o ich prywatne sprawy, np. umówienie hydraulika.
W jaki sposób Domatorzy radzą sobie z takimi "co będzie"? Jeżeli ich Wrażliwość jest skrajna, zostają w domu.
Dla osoby Wrażliwej rzeczywistość jest pełna zagrożeń. Poza granicami jej własnego terytorium zaczyna się ciemny las pełen dzikich bestii. Trzyma się więc swego ogniska domowego, a jeśli się poza nie wypuści, zawsze powraca z ulgą do tego dobrego i bezpiecznego miejsca.
Podobnie jak inni ludzie Wrażliwi, Emilia lubi znać każdy szczegół swego otoczenia. Domatorzy nie są dyletantami. Im więcej o czymś wiedzą, tym więcej chcą się dowiedzieć.
U wielu ludzi znaczny aspekt Dramatyczny w większym stopniu kształtuje życie wewnętrzne niż zachowanie. O "fasadzie" takiej osoby będą decydowały inne typy silnie reprezentowane w jej wzorze osobowości.
Tak samo jak ich Sumienni bracia, wielu ludzi o typie Czujnym będzie wolało niezależną ścieżkę kariery, by móc wypełniać swe obowiązki bez konieczności kierowania innymi ludźmi.
Energia to cecha charakterystyczna typu Zmiennego. Tacy ludzie są żywotni, twórczy, wiecznie zajęci, pełni inicjatywy i potrafią pociągnąć za sobą innych.
Ludzie Zmienni są emocjonalnie otwarci. Niczego nie tłumią w sobie i niczego nie lekceważą, zwłaszcza jeśli chodzi o innych. Jak już zauważyliśmy, związki stanowią punkt centralny w życiu takiej osoby - wszystkie związki: z kochankami, przyjaciółmi, krewnymi, współpracownikami.
Zwykle jednak jednostki Czujne panują nad ekspresją swoich uczuć i opierają się nagłym impulsom. To typ zdecydowanie "mózgowy", nie "sercowy".
Tego Władczego pędu do władzy i dominacji nie należy jednak postrzegać jako wrogości do innych ludzi.
Jednostki Sumienne kierują się rozsądkiem. Rzadko kiedy poddają się uczuciom, popędom, kaprysom czy zachciankom. Można powiedzieć, że mają tylko jedną półkulę mózgową. Istnieją nawet fizjologiczne przesłanki, iż zachowanie osób Sumiennych naprawdę jest zdominowane przez lewą półkulę, odpowiedzialną za myślenie analityczne.
Jednostka Wrażliwa potrzebuje przynajmniej jednej bliskiej osoby, na której mogłaby polegać, zerwanie wzbudza więc w niej wielki niepokój.
Ludzie Dramatyczni są bardzo towarzyscy. Wśród ludzi czują się jak ryba w wodzie. Zdobywać przyjaciół i mieć wpływ na innych to główny cel ich życia.
Jednostka Samotnicza w pewnym sensie jest zawsze, niczym Spock z filmu Star Trek, z dala od swej rodzinnej planety. W idealnym świecie Samotnika mieści się tylko garstka ludzi, którzy zajmują się swoimi sprawami, nie wadząc sobie nawzajem.
Ludzie Zmienni, podobnie jak Pewni Siebie, uważają, że zasługują na więcej, i kiedy tego nie otrzymują lub kiedy druga osoba usiłuje zachować dystans, czują się zagrożeni.
Ludziom Pewnym Siebie z trudem przychodzi rozwiązywanie konfliktów w związkach; pozbawieni empatii, często nie widzą powodu, by ocenić punkt widzenia albo poświęcić własne potrzeby dla dobra partnera.
Także ludzie Czujni i Wrażliwi mają skłonność do selektywnego odbierania innych, ale w sposób dokładnie odwrotny niż osoba Dramatyczna. Dopatrują się u innych oznak krytycyzmu, podczas gdy Primadonna dostrzega niemal wyłącznie oznaki przychylności.
Nawet u osoby umiarkowanie Zmiennej zachcianki są siłą wymagającą nieustannej, świadomej kontroli. Dla wielu rezygnacja z deseru to prawdziwe poświęcenie, niektórym z trudem przychodzi powściągliwość w piciu alkoholu lub używaniu leków, jeszcze inni bez umiaru korzystają z kart kredytowych.