Biografii, która nie jest kolejną historią jednej osoby, ale wyśmienitym opisem otaczającego ją świata. Ta książka to wręcz powieść biograficzna – pisana na modłę amerykańską – obudowana nagłymi zwrotami akcji, barwnymi opisami sytuacji społecznej, politycznej czy kulturalnej. Nie brakuje tu wątków romantycznych – zrywanych zaręczyn, nieszczęśliwej miłości czy też anegdot i wszelkiej maści historyjek opisujących rzeczywistość międzywojnia. A czas ten był nad wyraz kolorowy i ciekawy – wtedy to bowiem, po latach niebytu państwa na mapach świata, wykuwała się na nowo nasza ojczyzna. Brzmi to może wyjątkowo pompatycznie, ale prawda jest taka, że po roku 1918 i odzyskaniu niepodległości dało się wyczuć narodową euforię (w pełni uzasadnioną), wielką dumę narodową i niesamowitą chęć działania na każdym froncie. To także czas zabawy, wielkiej beztroski i czerpania z życia pełnymi garściami. I to wszystko znajdziecie w książce Piaseckiego.

Znajdziecie także coś jeszcze – obraz rosnącego w siłę antysemityzmu. I to nie tylko w Niemczech. Karski bowiem, wychowany w duchu uwielbienia dla Piłsudskiego, gdzie jakakolwiek inność była przynajmniej tolerowana, jeśli nie uznawana za normę, dostrzegał i odczuwał, także na własnej skórze, wszechobecną nienawiść rasową. I starał się ją w swym młodzieńczym bezkrytycyzmie wytłumaczyć.

Nie zabrakło w powieści (bo to wyjątkowo trafne określenie) Piaseckiego wielu „smaczków” zaczerpniętych bezpośrednio z życia Karskiego – pierwszego lotu samolotem, wizyty w warszawskiej „Adrii”, licznych spotkań z osobistościami znanymi z kart historii, czy też opisów jego zmagań z dyplomacją. I przyznać trzeba – to wyjątkowo działające na wyobraźnie historie. Bo któż z wielbicieli tamtej epoki nie chciałby brać udziału w rautach czy balach? Kto nie pragnąłby choćby na chwilę zostać kawalerzystą? No i kto nie marzy o tym, by poczuć dumę z wielkich rodaków? Bohaterowi niniejszej książki wszystko to i wiele więcej było dane. A dzięki doskonałej pamięci Karskiego i niesłychanej pracy, jaką włożył w powstanie tej książki Waldemar Piasecki (z całym „sztabem” pomocników) – każdy z czytelników może poczuć atmosferę tamtych lat. I doskonale się przy tym bawić.

Przyznaję, że ta „biografia” pochłonęła mnie bez reszty. Wydawać by się mogło, że historia przedwojennego życia Karskiego to gotowy scenariusz na niesłychanie wciągający, zabawny i pouczający film o sanacji, międzywojniu i młodości – pełen humoru, dramatyzmu i wszechobecnej wiary we własne możliwości (tak głównego bohatera jak i narodu). Jeśli szukacie doskonałej, choć opasłej lektury na te wakacje – sięgajcie po nią bez zastanowienia. Na pewno nie pożałujecie i tak samo jak i ja będziecie z niecierpliwością oczekiwać na kolejne tomy. Dla mnie „Jan Karski. Jedno życie” to pretendent do tytułu roku. Bez dwóch zdań.

Bartek `barneej` Szpojda