rozwiń zwiń

Tyrmand – opowieść niebanalna

Wojtek Wojtek
12.11.2020
Okładka książki Tyrmand. Pisarz o białych oczach Marcel Woźniak
Średnia ocen:
7,1 / 10
75 ocen
Czytelnicy: 196 Opinie: 25

„Jest w tym coś bardzo tyrmandowskiego, że najszczersze i najintensywniejsze jego pisanie to pisanie z przymusu. Tego z zewnątrz – cenzura, komuna – i z wewnątrz – walka o umysłowe przetrwanie. Tyrmand z Dziennika 1954 to nie Tyrmand autor Złego. To nie Tyrmand celebry ta ani Tyrmand emigrant. Kim więc jest?”

Kim więc jest Leopold Tyrmand? Każdy interesujący się polską literaturą i historią bez wątpienia słyszał to nazwisko. Autor „Złego” i „Dziennika 1954”, które to tytuły przeszły do historii polskiej literatury. Do tej pory nie miałem okazji zapoznać się bardziej szczegółowo z biografią tego niezwykłego pisarza. Być może dobrze się stało, że czekałem z tym do rewelacyjnej książki Marcela Woźniaka pod tytułem „Tyrmand. Pisarz o białych oczach”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Marginesy. Autor zaprasza czytelników „do wyruszenia w reporterską podróż przez życie człowieka legendy”.

Już na wstępie zdradzę, że jest to rewelacyjna lektura. Książkę czyta się niczym najlepszą powieść. Powieść, która trzyma w napięciu, momentami wzrusza i bawi. Nie mogłem się oderwać od czytania, mając w pamięci, że to przecież biografia, że to wszystko wydarzyło się naprawdę. Tyrmand był bowiem postacią niebanalną, wielowymiarową i niezwykłą. Autorowi udało się oddać całą złożoną postać pisarza, a uczynił to w sposób prawdziwie mistrzowski, porywając czytelnika w niezwykły świat – świat Leopolda Tyrmanda.

Urodził się 16 maja 1920 roku w Warszawie w rodzinie żydowskiej. Woźniak rekonstruuje tamtą Warszawę i okolice, w których dorastał Leopold. Warszawa na zawsze zostanie jego ukochanym miastem, znakomicie sportretowanym w „Złym”. Sam Tyrmand raczej nie przyznawał się do swojego pochodzenia. Uczęszczał do Gimnazjum im. A. Kreczmara, gdzie zdał maturę.
Najciekawszym fragmentem książki były dla mnie jednak losy Tyrmanda podczas wojny i okupacji. W niektóre jego przeżycia naprawdę trudno nam uwierzyć. Jest to gotowy scenariusz na trzymający w napięciu film sensacyjny.

Kilka miesięcy przed wybuchem wojny Leopold mieszkał w Paryżu. Podczas okupacji udawał Francuza, starając się przeżyć. Cudem uniknął śmierci z rąk Niemców i Sowietów. Gdzie Tyrmand nie był i czego nie robił podczas wojny – zaangażowany w konspirację, więzień obozu koncentracyjnego w Norwegii, przeżywający upadek powstańczej Warszawy.

Po tych nieprawdopodobnych przeżyciach Leopold Tyrmand wraca do ukochanego miasta. Nie jest to już jednak jego Warszawa. Rzeczywistość w Polsce całkowicie się zmieniła. Rządy przejmują komuniści. Stalin, Bierut – to na nich muszą orientować się teraz ludzie nauki i kultury, chcący coś znaczyć w nowej Polsce. Jednak nie ma pośród nich Tyrmanda. Stara się nie angażować w budowę realnego socjalizmu. To również fascynujący fragment w książce Marcela Woźniaka. Czytelnik śledząc koleje życia Tyrmanda, czyta także o polityce, o odbudowie Warszawy, o komunizmie, o zachodzących zmianach. Jeszcze raz brawa dla autora za język i styl książki. W mojej ocenie, to raczej opowieść lub reportaż biograficzny, nie zaś klasyczna biografia. Dzięki temu czytelnik nie jest znużony, przeciwnie – lektura go porywa, porywają go losy Tyrmanda. Pisarzowi jest nie po drodze z nową władzą.

Do historii przejdzie za sprawą powieści „Zły”. Trafił z nią w idealny polityczny moment. Czas odwilży sprawił, że powieść odniosła spektakularny sukces. Ludzie w Warszawie stali w kolejkach nie tylko po szynkę lub masło, ale także po „Złego”. Niejako druga biografia Tyrmanda to jego życie na emigracji. W USA, z dala od ukochanej Warszawy, znalazł drugi dom. To właśnie tam przyszły na świat jego dzieci. To właśnie tam Leopold Tyrmand spoczął na wieki.

„Tyrmand. Pisarz o białych oczach” Marcelego Woźniaka to rewelacyjna opowieść o niezwykłej postaci, jaką był Leopold Tyrmand. Książkę czyta się jednych tchem. Czyż może być inaczej, skoro na jej kartach pojawia się tyle znakomitych postaci? Czyż może być inaczej, skoro czytamy o wydarzeniach tak nieprawdopodobnych, że brzmią jak scenariusz filmowy? Tymczasem to nie film, to po prostu życie Leopolda Tyrmanda. Gorąco polecam.

Wojciech Sobański

Porównaj ceny

i
Porównywarka z zawsze aktualnymi cenami
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Poczekaj, szukamy dla Ciebie najlepszych ofert

Pozostałe księgarnie

Informacja