Koincydencja jest przypadkowa, ale znamienna: początek XXI był czasem dobrym zarówno dla światowego horroru, jak i polskiej fantastyki. Modę na ten pierwszy rozkręcał w kinie renesans straszaków orientalnych, począwszy od głośnego „Kręgu” Hideo Nakaty z 1998 roku. Po nim przyszły kolejne obrazy grozy z Dalekiego Wschodu, ich amerykańskie remake’i i obrazy spod znaku „Blaire Witch Project” czy fizjologicznych „Pił” czy „Hosteli”, na których łączna liczba widzów poszła w setki tysięcy. Zielone światło dla fantastyki z kolei zapalił sukces Fabryki Słów, która pierwsza tak licznie postawiła na polskich autorów i udowodniła, że na nich też można zrobić solidne nakłady. Owszem, wcześniej pojawił się Andrzej Sapkowski – ale bestsellery Andrzeja Pilipiuka, Jacków Komudy i Piekary, sukces czytelniczy Jarosława Grzędowicza czy Mai Lidii Kossakowskiej – to już znak nowego tysiąclecia.

Na przecięciu obu linii – wzrostu popularności horroru i polskiej prozy gatunkowej – rozwijała się twórczość Orbitowskiego. Początkowo zresztą w cieniu wielkich nakładów i medialnej sławy.

Nie jest tak, że wcześniej nikt nie pisał horrorów po polsku i o Polsce – twórczość Dariusza Zientalaka Jr., Jerzego Nowosada, wspomnianych Pilipiuka i Komudy czy Sapkowskiego z Muzykantami najlepszymi przykładami. Jednak to Orbitowski pierwszy rozpoczął tak konsekwentną literacką wędrówkę po osiedlach z wielkiej płyty, ławeczkach przy monopolowych, na których zakapturzone ziomki popijają puszkowane piwo i opalają lufki, czy rozkładanych stoiskach na hali targowej, gdzie wciąż handluje się starymi niemieckimi gazetkami porno i przykurzonymi snami na rozpadających się kasetach VHS. Dość powiedzieć, że „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną”, okrzyknięta nie bez racji pierwszą polską powieścią dresiarską, pojawiła się, kiedy bohaterowie Orbitowskiego już co najmniej od roku pili tanie wina na wałach przeciwpowodziowych, sprzedawali skuna i patrzyli na widmowe światła pojazdów, którymi w nocnej dali, po zaginionej autostradzie, odjeżdża w ciemność ich życie, o które nie odważyli się zawalczyć. Podobnych bohaterów można było spotkać wcześniej w komiksowym „Osiedlu Swoboda” – od 1999 ukazującym się na łamach „Produktu” – z tym że bohaterowie Śledzia żyli mimo wszystko w cieplejszych barwach. U Orbitowskiego bowiem najstraszniejsze były nie te wszystkie potwory, nawiedzone bloki, ożywające trupy i psychopatyczni mordercy, wywiedzeni bezbłędnie z gatunkowej rekwizytorni – do dziś pisarz pozostaje bacznym obserwatorem sceny filmowego horroru – tylko właśnie odmalowywane w monochromatycznych barwach życiorysy bohaterów skazujących się na klęskę, żyjących nie tylko bez przyszłości, ale i bez pragnienia przyszłości. Kiedy w końcu pojawiało się monstrum, jego ponure przybycie witali z otwartymi rękami, nie dlatego, że nie bali się śmierci, ale ponieważ wprowadzany przez nie sens, nawet jeśli bezlitosny, dalej pozostawał sensem, którego wcześniej im brakowało; okrutny porządek świata dalej pozostaje porządkiem świata.

Potem przyszła przygoda z rodzimą historią potraktowaną jako horror – tytułowa minipowieść ze zbioru „Nadchodzi”, świetne „Widma” czy dramat „Ogień” – kiedy Orbitowski, nie porzucając współczesnej optyki i języka swoich narracji, oko autorskiej kamery zwrócił na podstarzałych ubeków, dożywających swoich dni już w wolnej Polsce, Powstanie Warszawskie, do którego nie doszło, czy żołnierzy wyklętych i ich zagmatwaną historię – w czasach, kiedy nie było to jeszcze modne. A ostatnio – wrócił do współczesności, najpierw pisząc „Szczęśliwą ziemię”, a potem inspirowaną rzeczywistą zbrodnią „Inną duszę”, w której z mistrzowskim pietyzmem zrekonstruował polskie lata 90. i za którą zasłużenie otrzymał Paszport Polityki. 

Wznowione właśnie i uzupełnione o kilka dodatkowych tekstów „Wigilie psy” to zbiór opowiadań z tamtego pierwszego, horrorującego okresu twórczości.

Dobrze się stało, że wydawca przypomina je teraz, kiedy ten „polski King” – bodaj czwarty tego miana, po Jakubie Żulczyku, Kubie Małeckim i Stefanie Dardzie, których też, zdaje się, przez chwilę anonsowano w ten sposób – z autora „młodego, wiecznie zapowiadającego się” trafił już do przegródki z wyróżniającymi się, czytanymi i docenionymi pisarzami średniego pokolenia. Owszem, to teksty pisane przez człowieka młodego i gniewnego, a kierowane do czytelnika, którego wrażliwości nie stępiły jeszcze cynizm i praca w korporacjach; dziś Orbitowski złagodniał, „pogodnie się rozczarował”, to znaczy dojrzał, jak były gangster po odsiadce, który zrozumiał, że nie tylko nie podpali świata, ale i że wcale już mu na tym nie zależy. Okazuje się jednak, że charakterystyczne i dziś cechy tej twórczości obecne w niej były prawie że od samego początku i teraz, dzięki świeżej autorskiej popularności, mogą trafić pod liczniejsze czytelnicze strzechy. 

Miłośnik twórczości Clive’a Barkera czy Deana Koontza odnajdzie tu wszystko, co mu „się kojarzy”, ale i czytelnik, który nie trawi konwencjonalnej gutaperki, nie powinien odejść od książki zawiedziony: już we wczesnych opowiadaniach daje o sobie znać Orbitowskiego oko do detalu i ucho do dialogów, pełnokrwiste postaci, świetne wyczucie zeitgeistu epoki, w której pisał i którą opisywał. „Odwrócone horrory” Orbitowskiego to celne ballady o ponowoczesności, „problemach pierwszego świata”, postmodernistycznym spleenie społeczeństwa Zachodu, gdzie duchy i upiory przynależą do bogatej rekwizytorni prozy gatunkowej, ale melancholia, jedna z plag wysoko rozwiniętych społeczeństw XXI wieku, jest już namacalnie prawdziwa. Największy horror to ten, boleśnie przekonuje autor, który rozgrywa się w samotności czterech ścian. Pustych, jeśli otaczają nas tylko cienie innych ludzi.