Tak w największym skrócie można streścić „Przez”, najnowszą powieść Zośki Papużanki. Największą siła tej książki jest wyjątkowy styl autorki. „Przez” jest lekturą, którą człowiek się delektuje, płynie przez kolejne zdania i czerpie przyjemność z samego procesu czytania. Tutaj każdy szczegół ma znaczenie. W tekście czuje się niezwykłe wyczulenie autorki na proste, codzienne sprawy, które urastają do rangi rzeczy wielkich. O sprawach oczywistych pisze w taki sposób, że wydają się czytelnikowi jakimś genialnym odkryciem. Opisany tu świat jest nadzwyczajnie zwyczajny, w jednym z wielu bloków na jednym z wielu strzeżonych osiedli, w otoczeniu tak dobrze każdemu z nas znanym, wynajmuje mieszkanie jeden z wielu ludzi, który cel ma jednak dość niezwykły. Razem z autorką zanurzamy się w głowie głównego bohatera, w jego myślach. Krok po kroku poznajemy jego doskonały plan, ale też jego skomplikowaną psychikę człowieka, który wszystko w życiu ma wymyślone od a do z, dla którego wszystko musi być skończone, który jest artystą-perfekcjonistą.

I w tej historii jednego protagonisty, która w tak dużej mierze dzieje się w głowie bohatera, a nie w otaczającym go świecie, Papużanka potrafiła zbudować wyczuwalne napięcie. Napięcie, które istnieje od samego początku i rośnie z każdym mijającym w powieści dniem. Które przechodzi z bohatera na czytelnika i towarzyszy całej historii. Ciekawość tego, z jakich kolejnych kroków składa się perfekcyjny plan, i napięcie przy ich wykonywaniu przez protagonistę są obecne przez całą powieść. W stylu Papużanki, w tym, jak opisuje kontrast pomiędzy głównym bohaterem i jego żoną albo życie różnych mieszkańców osiedla, jest też spora doza humoru. W ostateczności autorka tworzy doskonałą równowagę pomiędzy tekstem trudnym, specyficznym, wymagającym skupienia, a lekkim, humorystycznym, dotykającym prostych, codziennych spraw.

Jeszcze jedna sprawa, o której nie mogę nie wspomnieć, to okładka. Niby nic, a jednak ascetyczne zdjęcie w stonowanej kolorystyce doskonale pasuje do treści powieści i jest bardzo przyjemne dla oka. Już biorąc książkę do ręki, zanim ją otworzyłam, robiłam pierwszy krok w ten niezwykle zwykły świat.

„Przez” to książka wyjątkowa. Powieść, w której nie dzieje się nic, a dzieje się przecież tak wiele. Która hipnotyzuje stylem i, najprościej mówiąc, jest po prostu piękna. Zachęcam gorąco do przekroczenia szlabanu tego osiedla i wejścia w prosty, a tak złożony świat.

Agnieszka Budna