Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Książka, której nigdy nie przeczytasz” to najnowsza, druga z kolei powieść Wiktora Orła. Już sam tytuł wydaje się nieco intrygujący, bo właściwie nie wiemy, czego możemy się po nim spodziewać. Jedyne, co uda nam się spostrzec na pierwszy rzut oka to to, że narracja została ciekawie poprowadzona. Autor podzielił ją bowiem na role, oddając głos każdemu z głównych bohaterów. Możemy więc spojrzeć na opisywane zdarzenia z różnych punktów widzenia. Podpatrujemy opisywaną historię okiem głównego bohatera, jego matki, ogrodnika i szofera.

A jeśli już mowa o głównym bohaterze – jest nim Zenon Dębiński, prawie trzydziestolatek, którego największą ambicją jest napisać i wydać książkę. Na co dzień jednak jego aspiracje są nieco bardziej przyziemne. Dotyczą głównie tego, by zaliczyć jak największą liczbę krakowskich lokali lub urządzać coraz to bardziej zakrapiane i szalone domówki pod nieobecność rodziców. Tak, rodziców, bo Zenon wciąż jeszcze nie wyprowadził się od rodzicieli. Zresztą, nie widzi chyba powodu, dla którego miałby to robić. Wydaje się bowiem, że ci zapewniają mu wszystko (łącznie z prywatnym szoferem), byle tylko zyskać święty spokój i być może zagłuszyć wyrzuty sumienia związane z tym, że daleko im do miana idealnej rodziny. Wydaje się, że każde z jej członków to zupełnie odrębna historia i jedynie przy niedzielnym stole starają się czasami udawać, że jest inaczej.

Jednak nie tylko w rodzinie Zenona, jak się okazuje, gęsto jest od powierzchownych uczuć, prowizorycznych znajomości i udawania zainteresowania drugą osobą. Świat, w którym funkcjonuje niedoszły pisarz, zdaje się właściwie opierać na takich właśnie relacjach. W wielkim krzywym zwierciadle przedstawiony jest cały „artystyczny światek”, do którego zalicza się również główny bohater. Liczy się tam raczej forma niż treść. Alkohol, narkotyki, przygodny seks podczas imprez, które wydają się nie mieć końca. Gdzieś tam w tle każdemu z tych młodych ludzi majaczą jakieś idee, wzniosłe cele, refleksje nad światem. Ale kończą one najczęściej jako tematy pijackich rozmów i planów bez pokrycia.

Książka podzielona jest na trzy akty i antrakt, co przywodzi na myśl sztukę teatralną. I być może, a raczej na pewno, nie jest to przypadek. Bo zagłębiając się coraz mocniej w fabułę, odkrywamy, że główny bohater to postać tragiczna. Wypada ze swojego życia, a potem znów do niego wraca, by jak się okazuje, odegrać rolę, nie do końca świadom tego, że w ogóle stoi na scenie.

Tak jak w poprzedniej książce Wiktora Orła – „I tak dalej” – tak i tu, świat przedstawiony jest bez zbędnych ozdobników. Jest tu całe spektrum bohaterów z krwi i kości, a w dodatku pytania, które majaczą gdzieś między wierszami. Co dzisiaj decyduje o jakości dzieła? O tym, że książka stanie się bestsellerem. Jaki jest na to w naszym świecie sposób? Jaką cenę musi zapłacić autor?

Jak to już u Orła bywało, jest kwaśno, prawdziwie i bez lukrowania. Są bohaterowie, których nie polubimy od „pierwszego wejrzenia”, bliżej im raczej do tego, by wzbudzać niechęć. Ale jeśli jesteście fanami takich autorów jak np. Palahniuk, to gwarantuję, że po przewróceniu ostatniej strony, nie będziecie zawiedzeni, a historia Zenona oprócz zwykłej przyjemności z lektury, dostarczy też paru gorzkich przemyśleń.

„Książka, której nigdy nie przeczytasz” to najnowsza, druga z kolei powieść Wiktora Orła. Już sam tytuł wydaje się nieco intrygujący, bo właściwie nie wiemy, czego możemy się po nim spodziewać. Jedyne, co uda nam się spostrzec na pierwszy rzut oka to to, że narracja została ciekawie poprowadzona. Autor podzielił ją bowiem na role, oddając głos każdemu z głównych bohaterów....

To jest po prostu lekka książka do czytania na wakacje. Czytałam w podróży i nad jeziorem przy piwku. Nie spodziewałam się czegoś zbyt ambitnego i być może dlatego się nie zawiodłam. Bo nie ma co od tej lektury wymagać zbyt dużo. Wtedy faktycznie możemy się rozczarować. Nie wiem tylko, czy konieczne było aż wydawanie książki. Mnie by bardziej odpowiadała forma bloga np. z codziennymi zapiskami. Przyczepię się też do sposobu wydania. Dla mnie forma nieco przerasta treść - całe mnóstwo stron zapełnionych jedynie obrazkami jest trochę bez sensu. Jednak uśmiałam się, czytając. Więcej dystansu do tej książki, a gwarantuję, że zaliczycie całkiem miłą lekturę

To jest po prostu lekka książka do czytania na wakacje. Czytałam w podróży i nad jeziorem przy piwku. Nie spodziewałam się czegoś zbyt ambitnego i być może dlatego się nie zawiodłam. Bo nie ma co od tej lektury wymagać zbyt dużo. Wtedy faktycznie możemy się rozczarować. Nie wiem tylko, czy konieczne było aż wydawanie książki. Mnie by bardziej odpowiadała forma bloga np. z...

Zapewne każdy z nas, otwierając wybraną przez siebie książkę, wiąże z nią pewne oczekiwania. W zależności od nastroju, gustu, sposobu postrzegania świata są one bardzo zróżnicowane. Czego zatem możemy się spodziewać po niewielkich rozmiarów białej książeczce, w której na pierwszej stronie autor wita nas słowami Kurta Vonnegut'a, mówiącymi, że życie to gar gówna, i życzy smacznego?

I tak dalej to debiutancka powieść Wiktora Orła. Książka ukazała się pod szyldem wydawnictwa Novae Res i od kilku dni jest już w sprzedaży.
Głównym bohaterem i jednocześnie narratorem jest Karol, którego nie przez przypadek poznajemy, gdy siedzi w knajpie, sącząc kolejne piwo. Od tej pory krakowskie bary i speluny będą nam towarzyszyć niemal na każdej karcie tej powieści. Przesączona papierosowym dymem i oparami alkoholu, duszna atmosfera opisanych w niej miejsc, napiera na czytelnika i wywołuje fascynację połączoną z niesmakiem. Taka ambiwalencja odczuć może spowodować zawroty głowy, ale z pewnością nie zniechęci do dalszej eksploracji świata, w który właśnie wkroczyliśmy. Od nocnego, ciemnego Krakowa, po dalekie i wcale nie tak ciepłe, maltańskie uliczki.

Próżno tu szukać podziału między rzeczywistością a snem. Autor tak precyzyjnie zatarł tę granicę, że nie pozostała po niej nawet, bardzo wymowna zresztą w tym kontekście, biała kreska. I choćbyśmy nie wiadomo jak byli czujni, nawet się nie spostrzeżemy, kiedy nagle, z tego co realne, wypłyniemy na głębokie wody narkotycznych wizji i onirycznych zdarzeń – równie niebezpiecznych, co ekscytujących.

Podczas czytania trudno mi było oprzeć się wrażeniu, że nie jest to książka dla wszystkich – ot, bestseller, zaskarbiający sobie roztrzepotane serca i umysły milionów ludzi na świecie. Dlaczego debiut Wiktora Orła nie będzie się zaliczał do tego gatunku prozy? Przede wszystkim dlatego, że nie jest to lektura łatwa, lekka i przyjemna. Z pewnością nie dla tych, którzy w literaturze szukają jedynie wzbudzających niekwestionowaną sympatię postaci. Tutaj raczej spotkać możemy ich zupełną odwrotność. Głównego bohatera cechuje brak ambicji, chęci do życia i perspektyw –

(...) podobno jestem opryskliwy, a nawet bardzo niemiły, i według mojej szefowej nie nadaje się do pracy w księgarni – nawet na sprzedawcę się nie nadaję. Zapewne nie nadaję się również do wielu innych życiowych wyzwań, jestem dysfunkcyjnym bezrobotnym i piję za to, co zostało, a potem na kredyt. Taki mam plan.*

A plan ów wciela w życie bardzo skutecznie, napotykając na swojej drodze podobne widma, z których każde wiruje po własnej orbicie, próbując nadać temu sens lub sprawić, że zniknie on zupełnie. Mamy więc do czynienia z całą gamą mniej lub bardziej przypadkowych postaci. Zarówno tych z krwi i kości, jak i ulotnych duchów, snujących się po zakamarkach umysłów tych pierwszych. Pojawiają się, by za chwilę zniknąć, pozostawiając czytelnika w stanie dezorientacji.

I mimo że bohaterowie zdają się być destrukcyjni i antypatyczni, to równocześnie jest w nich coś intrygującego, co sprawia, że zaczynamy zastanawiać się, czy ich podejście do życia jest tak do końca nieuzasadnione. Bo czy świat bez oczekiwań, gdzie liczy się tylko chwila zapisana gdzieś pod powiekami, nie rozproszona błyskiem smartfonowego flesza, jest czymś złym? Gorszym od świata wypchanego wartościami z kolorowych gazet, zakrzyczanego zachwytami, które w samotności okazują się kolejną tandetną kopią nas samych, wrzuconą w internet ku zazdrości gawiedzi?

To jedno z pytań, na które nie znajdziemy tutaj odpowiedzi, ponieważ autor nawet nie sugeruje, by jakiekolwiek pytania sobie stawiać. Ale sam fakt, że po lekturze kiełkują one gdzieś w podświadomości, przemawia za tym, by po tę książkę sięgnąć.

Ostrzegam jednak – fani pluszowych opisów i postaci mogą poczuć się lekko zdegustowani albo nawet znacznie zniesmaczeni dekadenckim klimatem powieści. Ale jeśli nie przeszkadza ci duszna od papierosowego dymu atmosfera podrzędnych lokali lub masz ochotę na brawurowo szybką jazdę bez trzymanki, I tak dalej Wiktora Orła to książka dla ciebie. Suto doprawiona czarnym humorem oraz wartką, miejscami cierpką narracją, sprawi, że po odłożeniu jej na półkę jeszcze długo będziesz czuł na skórze brudny pył, jaki pozostawiła po sobie ta podróż.



* Wiktor Orzeł – I tak dalej, s. 8

Zapewne każdy z nas, otwierając wybraną przez siebie książkę, wiąże z nią pewne oczekiwania. W zależności od nastroju, gustu, sposobu postrzegania świata są one bardzo zróżnicowane. Czego zatem możemy się spodziewać po niewielkich rozmiarów białej książeczce, w której na pierwszej stronie autor wita nas słowami Kurta Vonnegut'a, mówiącymi, że życie to gar gówna, i życzy...