1. „Braknie mi ciebie w moim narożniku”. Andrzej Gołota i Wisława Szymborska

Nobliwa noblistka, ale i kobieta z ogromnym poczuciem humoru oraz… miłośniczka boksu – Wisława Szymborska. Podobno poetka obdarzała boksera niemal fascynacją, a wszystko – jak wspominał w jednym z wywiadów jej sekretarz, Michał Rusinek – rozpoczęło się pewnego dnia w jednej z krakowskich restauracji. W jednym czasie siedzieli w niej i Szymborska, i Gołota, choć tylko do tego drugiego ustawiała się wielka kolejka fanów. Ponoć noblistka sama chciała podejść i poprosić po autograf. Jak dodał wspomniany już Rusinek:

Choć Szymborska i Gołota nigdy ze sobą nie rozmawiali, o tym, że poetka bardzo lubi boksera, wiedział on sam i wiedzieli jej przyjaciele, którzy na 80. urodziny autorki podarowali jej specjalny tom wierszy. Znalazł się w nim utwór „Sobie a guzom” – nawiązujący do wiersza Miłosza, a mający być rzekomo napisany przez Gołotę. Dziewięć lat później Gołota stworzył jednak utwór na cześć dla poetki. Gdy ta zmarła, pożegnał ją kilkoma słowami:

2. „Wymyśliłem sobie książkę o bokserach, a nie lubię pisać o rzeczach, o których nie mam zielonego pojęcia”. Szczepan Twardoch i boks

Śląski pisarz to autor m.in. „Króla” – powieści wyróżnionej Nagrodą Europejskiego Banku Odnowy i Rozwoju (nagrodzone zostało anglojęzyczne tłumaczenie powieści, „The King of Warsaw”), a także nominowanej m.in. do Nagrody Literackiej Gdynia i w Plebiscycie Książka Roku serwisu lubimyczytać.pl. Głównym bohaterem powieści jest Jakub Szapiro, bokser i postrach międzywojennej Warszawy. Tworząc jego postać, Twardoch sam zaczął się uczyć boksu i – jak wspomniał w wywiadzie dla lubimyczytać.pl – ten boks „jakoś już z nim został”. Książka została napisana, powstał nawet serial na jej podstawie, a pisarz boksuje dalej.

Dlaczego?

Warto dodać, że Twardoch to również autor książki „Lepiej byś tam umarł” – wywiadu-rzeki z Mamedem Khalidovem, jednym z najbardziej znanych zawodników MMA, czyli mieszanych sztuk walki.

3. „W pewnej chwili powiedziałam jednak sobie: jak nie teraz, to kiedy?”. Grażyna Plebanek i kick-boxing

Grażyna Plebanek, autorka takich powieści jak „Dziewczyny z Portofino” czy „Pani Furia”, „Przystupa”, mieszka obecnie w Brukseli (jest również autorką nietypowego przewodnika po stolicy Belgii pt. „Bruksela. Zwierzęcość w mieście”). To właśnie tam zapisała się do osiedlowego klubu bokserskiego, o czym – jak wspomina w wywiadach – marzyła od dawna. Pisarka nie uprawia jednak boksu, a kick-boxing, który pomaga jej uwolnić zgromadzoną energię, agresję, nerwy. Kick-bokserką uczyniła również Plebanek bohaterkę swojej powieści pt. … „Bokserka”. Lu na co dzień pracuje w polskiej ambasadzie w Brukseli, jest też modelką, ale to właśnie sport pozwala jej wyzwolić się od tłumionego gniewu, złości. Sportową mentorką, ale i powierniczką Lu, jest Sprite, Belgijka kongijskiego pochodzenia. To właśnie te dwie kobiety snują opowieść, którą można poznać podczas lektury „Bokserki”. Zdania w książce są krótkie, urywane, oddają charakter sprawnie rozgrywającej się walki w ringu. Plebanek nie raz zaznaczała, że zawsze była wielbicielką „mięsistej prozy”, jak ta Londona (który zresztą sam również był pięściarzem). Autorka chciała też, inaczej nich w poprzednich powieściach, podkreślić w „Bokserce”, że przeżywamy pewne sprawy nie tylko na poziomie psychiki, ale i fizyczności.

4. Lucho libro, czyli tym razem o pojedynkach na słowa

Lucha libre jest wywodzącą się z Meksyku odmianą wrestlingu – w czasie walk zawodnicy noszą na twarzy fantazyjne maski. W Peru z kolei organizowana jest specyficzna odmiana tego rodzaju konfrontacji – Lucha libro, czyli pojedynki na słowa. W ringu stają bowiem początkujący pisarze – mają na twarzach maski, a ich zadaniem jest wymyślenie trwającego 5 minut opowiadania, stworzonego na podstawie trzech słów, które usłyszą na początku „walki”. W Lucha libro biorą udział jedynie początkujący autorzy, którzy nie opublikowali jeszcze żadnej książki. Nagrodę stanowią natomiast kontrakty z wydawnictwami, umożliwiające ukazanie się debiutu zwycięzcy na rynku. Można jednak powiedzieć, że to rodzaj walki, w którym autor mierzy się przede wszystkim sam ze sobą, ponieważ dana osoba zapisuje wymyślane historie na laptopie (ich treść wyświetla się na ekranie), a w czasie, gdy twórca pracuje, DJ puszcza w tle muzykę. Dopiero potem na scenę wchodzi kolejny początkujący autor. Osoba, która – decyzją jury – przegra pojedynek, musi zdjąć maskę i nie przechodzi do kolejnej rundy. Zwycięzca wszystkich literackich konfrontacji otrzymuje możliwość podpisania umowy z wydawnictwem, jednak musi dostarczyć oficynie swoje pierwsze dzieło w ciągu sześciu miesięcy.

5. Sportowcy, którzy chwycili za pióro

Co ciekawe, nie tylko literaci, jak się okazuje, wcale nie tak rzadko wykazują zainteresowanie sportem, ale i sportowcy borą się za pisanie (lub, częściej, współpisanie) książek. W roli autorki zadebiutowała w 2020 roku Joanna Jędrzejczyk, zawodniczka MMA, muay thai, boksu i kick-boxingu. Jędrzejczyk ma na swoim sportowym koncie wiele osiągnięć: trzykrotne mistrzostwo świata i dwukrotne mistrzostwo Europy w boksie tajskim, jest również pierwszą Polką w MMA – Ultimate Fighting Championship i mistrzynią tej organizacji w wadze słomowej w latach 2015-2017. W napisanym z Hubertem Kęską „Czarno na białym” sportsmenka opowiada jednak o tym, że zarówno jej kariera, jak i życie prywatne nie były i nie są samym pasmem sukcesów, że niekiedy potrzebne są zmiany, nawet najbardziej bolesne. „Tyson. Żelazna ambicja” to z kolei książka, którą słynny amerykański bokser napisał razem z Larrym Slomanem. W publikacji tej Tyson wspomina, jak jego trener i mentor, Cus D’Amato, uczynił z niego zwycięzcę, wyciągnął go z poprawczaka i poprowadził na sportowe szczyty. Z kolei wspomnienia holenderskiego piłkarza Marco van Bastena pomógł spisać w „Basta. Moje życie, moja prawda” Edwin Schoon. Futbolista zapowiadał, że w książce szczerze opisze zarówno swoją karierę, jak i niektóre wydarzenia z życia osobistego.

Publikacja spotkała się z uznaniem krytyków, którzy nominowali ją do kilku nagród literackich w Niderlandach, użytkownicy serwisu lubimyczytać.pl przyznali jej natomiast wysoką średnią ocenę 7,2/10.

Jakie książki dołączylibyście do naszego literacko-sportowego zestawienia? Czekamy na Wasze propozycje w komentarzach, a jeśli szukacie dodatkowych inspiracji w tej tematyce, zapraszamy do lektury tekstu Michała Cetnarowskiego o powiązaniach między boksem a literaturą.

[as]