Sięgając po „Człowieka pana ministra” autorstwa Michala Sýkory, czułam się trochę jak bohaterowie serii o Harrym Potterze próbujący fasolek wszystkich (dosłownie wszystkich!) smaków Bertie’ego Botta – zupełnie nie wiedziałam, czego się spodziewać. Jednak już po kilku pierwszych stronach wiedziałam, że na pewno nie będzie źle – trafiła mi się fasolka świeża, smaczna i porządnie przyprawiona.

Od samego początku wiemy, kto jest ofiarą. To docent Ondřej Chalupa – sympatyczny, choć bardzo zasadniczy naukowiec, ceniony literaturoznawca, wymagający nauczyciel uniwersytecki, lubiany przez większość swoich podopiecznych. Tropów w tej sprawie jest kilka. Szybko dowiadujemy się, że Chalupa prowadził prywatne śledztwo w sprawie kreatywnej księgowości uczelnianego kwestora i miał zatargi z niektórymi kolegami z pracy ze szczególnym uwzględnieniem profesor Kulovej (tak wrednej, że aż dziwne, iż to nie ona została zamordowana). Oczywiście mógł też narazić się jakiemuś niezadowolonemu z oceny studentowi. Prowadząca śledztwo podinspektor Marie Výrová, nazywana przez kolegów Wielką Sową (výr to po czesku puchacz), doświadczona policjantka i wielbicielka Boba Dylana, uważa, że „do rozwiązania zagadki zabójstwa istnieją cztery klucze: miłość, żądza, chciwość i nienawiść” (s. 117). Te aspekty należy więc porządnie przeanalizować.

Zarówno Výrová i jej szef, Viktor Vitouš, jak również zespół ich podwładnych (przede wszystkim Kristýna Hovorová oraz Pavel Edelweiss) stanowią ciekawą galerię postaci. Poznajemy naturalnie ich pracę, ale też życie prywatne – problemy (rodzinne, sercowe, emocjonalne) i rozterki natury etycznej. Czytelnicy z łatwością wczują się w położenie wielu bohaterów, współczując, rozumiejąc bądź kibicując. Rzecz jasna trafią się też tacy, o których trudno mieć dobre zdanie.

Sýkora poświęca sporo miejsca nie tylko głównym bohaterom, lecz i drugoplanowym. Wśród nich najbardziej spodobał mi się Mirek, wuj Pavla Edelweissa. To niezwykle barwna postać, która wprowadza do powieści odrobinę specyficznego czeskiego humoru, na który liczyłam.
Samo śledztwo jest interesujące i prowadzi w różne zakamarki. Czasem jest to ślepa uliczka, a innym razem niebezpiecznie grząski teren, zwłaszcza że nie wszystkim zależy na odkryciu prawdy, gdyż w kręgu podejrzanych znajdują się osoby publiczne. Obok wątków kryminalnych mamy zgrabnie zarysowane tło obyczajowe i polityczne (Czech i Czechosłowacji).

Mimo że książka liczy sobie prawie pięćset stron, a akcja powieści nie pędzi w zawrotnym tempie, „Człowieka pana ministra” czyta się z wielką przyjemnością. Autor pozwala nam się rozsmakować w lekturze, bez pośpiechu odkrywając kolejne elementy, które na koniec układają się w wyraźny, logiczny i wiarygodny obraz. Podczas lektury pomocna może być – znajdująca się na początku publikacji – mapka części Ołomuńca, w którym Michal Sýkora umiejscowił wydarzenia.

Bardzo przypadł mi do gustu styl utworu – nie można odmówić autorowi sprawnego warsztatu (a i zasługi tłumaczki pewnie są niemałe). Drastyczne szczegóły ograniczono do niezbędnego minimum, opisy są klimatyczne, wulgaryzmy pojawiają się niezbyt często. Myślę, że powieść spodoba się nie tylko miłośnikom kryminałów, ale także wielbicielom powieści obyczajowych. Oczywiście jest to pozycja obowiązkowa dla wszystkich „czechofilów”!

Aleksandra Dolęga