rozwiń zwiń

Pisarz, żołnierz i podróżnik. 7 marca 1985 zmarł Arkady Fiedler

LubimyCzytać LubimyCzytać
07.03.2022

Napisał 32 książki sprzedane w 10 milionach egzemplarzy. Zwiedził niemal wszystkie kontynenty, od Ameryki Południowej, przez Afrykę, po Azję. 37 lat temu odszedł Arkady Fiedler, podróżnik, reportażysta, pisarz i poeta, autor „Dywizjonu 303”.

Pisarz, żołnierz i podróżnik. 7 marca 1985 zmarł Arkady Fiedler foto: 1-N-990-2 / Narodowe Archiwum Cyfrowe

Przyszedł na świat w Poznaniu, 28 listopada 1894 roku, w domu wypełnionym miłością do przyrody. Dwuletni Arkady otrzymał w prezencie od babki terrarium z białymi myszkami. Chłopiec obserwował zwierzęta z ogromną uwagą. Na dobre zainteresowanie nimi rozbudził w chłopcu ojciec, Antoni Fiedler. „Uczył mnie kochać rzeczy, obok których inni ludzie przechodzili obojętnie”, pisał później Arkady.

Już jako dziecko zaczął opracowywać pierwsze opowiadania. Wraz z ojcem snuł plany o dalekich wyprawach, marząc o zobaczeniu Amazonki. Zaszczepiona w przyszłym pisarzu miłość do zwierząt i roślin towarzyszyć będzie mu do śmierci.

Fiedler – żołnierz

Maturę zdał w roku 1914. Potem rozpoczął studia filozoficzno-przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, wkrótce jednak, niezadowolony z poziomu nauczania, powrócił do rodzinnego Poznania. Dalsze studia przerwała nie tylko śmierć ojca, ale i I wojna światowa. Wcielony do niemieckiej armii Arkady Fiedler trafił na front. Przekonanie o bezsensie wojny i jej okrucieństwie pozostaną z nim na zawsze.

Gdy przyjdzie płacić za potworne zbrodnie barbarzyństwa i okrucieństwa, dokonywane podczas tej wojny na bliźnim człowieku, czy zbrodniarze – zastanawiał się nieraz niejeden myśliwiec Dywizjonu 303 – nie będą usiłowali się wymigać od odpowiedzialności nową przebiegłością? Czy wystarczy przenikliwych i roztropnych oczu, by dostrzec ich podstęp?

– Arkady Fiedler, „Dywizjon 303”

W latach 1918–1919 Fiedler brał udział w powstaniu wielkopolskim. Wybrano go do Komitetu Jedenastu Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego, pełnił też funkcję kierownika Działu Organizacyjnego w Dowództwie Żandarmerii Krajowej. Na początku 1921 roku został zatwierdzony w stopniu porucznika żandarmerii.

Na ten czas przypada też jego debiut literacki – opublikowanie cyklu wierszy „Czerwone światło ogniska” na łamach poznańskiego dwutygodnika „Zdrój”. Wówczas na poważnie powrócił też do swej największej pasji – podróży. W 1928 roku po raz pierwszy wyjechał za ocean, za swój cel obierając Brazylię. Pierwsza wielka wyprawa Arkadego Fiedlera zaowocowała dwiema książkami: „Bichos, moi indiańscy przyjaciele” i „Wśród Indian Koroadów”.

Fiedler – podróżnik

Amerykę Południową Fiedler ponownie odwiedził w 1933 roku. Tym razem postanowił urzeczywistnić swe największe, noszone od dziecka marzenie: zobaczyć Amazonkę. Pisane z podróży felietony cieszyły się ogromnym zainteresowaniem w Polsce. Ostatecznie zbiór tekstów został wydany pod tytułem „Ryby śpiewają w Ukajali”. Książka zdobyła wielkie uznanie, a Fiedlera okrzyknięto mistrzem literatury podróżniczo-przyrodniczej.

Jako kolejne cele podróży wybierał Kanadę („Kanada pachnąca żywicą”) i Madagaskar („Jutro na Madagaskar”, „Madagaskar. Gorąca wieś Ambinanitelo”). Do końca życia zwiedził niemal wszystkie kontynenty, począwszy od Europy, przez wspomnianą Amerykę Południową, Amerykę Północną, Afrykę, na Azji kończąc. Jako środek transportu zwykle wybierał statki, odrzucając podróż samolotem.

II wojna światowa zastała go na Tahiti. Fiedler porzucił wyspę, by wznowić służbę żołnierską. W lutym 1940 roku dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie spotkał polski lotników, którzy brali udział w słynnej Bitwie o Anglię. Doświadczenie to przekuł w powieść, której przedruki krążyły w okupowanej Polsce – „Dywizjon 303”.

Fiedler – pisarz

Do podróży powrócił w 1956 roku. Odwiedził wówczas Indochiny, Brazylię, Gujanę, Madagaskar i Kanadę. Kilkakrotnie wyruszył też do Afryki Zachodniej. W swoim życiu odbył aż 30 wypraw, które przełożyły się na napisanie 32 książek – urzekających barwnością i plastyką opisu, uczących szacunku dla innych kultur i ludzi o różnych kolorach skóry. Wypełniała je także – jak wspomnieliśmy, zaszczepiona jeszcze przez ojca – niezwykła miłość do przyrody.

Indianie,posiadający głębokie wyczucie rzeczy doniosłych w przyrodzie,uznali bobry za swoich czworonożnych braci i zabicie ich traktowali jako zbrodnię.Nazywali je istotami o umyśle człowieka i usposobieniu dziecka.

– Arkady Fiedler, „Kanada pachnąca żywicą”

Twórczość Arkadego Fiedlera przełożono na 23 języki. Jego prace sprzedały się w przeszło 10-milionowym nakładzie. Napisał też dwie książki autobiograficzne: „Mój ojciec i dęby” oraz „Wiek męski – zwycięski”.

Zmarł 7 marca 1985 w Puszczykowie, gdzie został pochowany na miejscowym cmentarzu. W podpoznańskiej miejscowości do dziś działa Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera, poświęcona życiu i twórczości podróżnika. Otwarto je 1 stycznia 1974 roku w domu rodzinnym Fiedlerów. Ekspozycja zawiera eksponaty przywiezione z licznych wypraw, a także te zwiazane z udziałem pisarza w II wojnie światowej. Do najciekawszych elementów zbioru należą należą maski i rzeźby obrzędowe, a także tropikalne motyle, pająki, krokodyle, kajmany, skorpiony czy piranie.[kw]


komentarze [3]

Sortuj:
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Ewa 07.03.2022 19:05
Czytelniczka

Od dawna zabieram się za poznanie książek Arkadego Fiedlera. Jako fanka podróży mimo, że rzadko je odbywam, a częściej o nich czytam, wstyd, że jeszcze nie sięgnęłam po te książki. Podzielam miłość autora do przyrody i tego co naturalne, normalne, zdrowe. To po prostu ciekawość świata.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
ems 07.03.2022 16:52
Bibliotekarz

No tak. Od lat wybieram się do Puszczykowa. Ale obawiam się cepelii i rozczarowania. A Fiedler wielkim pisarzem był.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
LubimyCzytać 07.03.2022 14:01
Administrator

Zapraszamy do dyskusji.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post