Wprawdzie w odmętach sieci nie znajdzie się wszystkiego, co wiedzą specjaliści z dziedziny kryminalistyki, ale wystarczająco dużo, by całkiem nieźle poradzić sobie z określeniem wieku ludzkiej czaszki. Tak przynajmniej robi Edvin, młody skaut, który będąc w lesie znajduje resztki człowieka. Jego kolejne kroki są dość nietypowe. Zamiast pójść na policje, udaje się wprost pod drzwi Everta Bäckströma. I choć jest on komisarzem, to raczej daleko mu do wzorowego pracownika służb mundurowych. Powiedzieć o nim, że lubi alkohol, to jak powiedzieć o piekarzu, że wstaje rano.

Persson nie sili się na oryginalność. Widać to zarówno w warstwie fabularnej, jak również w tym, jak buduje swoje postaci. Bäckström ma więcej przywar, niż zalet, ale właśnie tu jest cały urok. Czytelnik nie musi lubić protagonisty – on musi wywoływać w nim jakieś emocje. Evert to potrafi, bo choć potrafi drażnić, to wie, jak wykonywać swoją robotę. Poprzez solidne i miejscami żmudne śledztwo, którego przebieg czytelnik poznaje niemal od podszewki. Zapis solidnej, policyjnej roboty w literaturze nie jest nowością, ale Persson potrafi przekuć nudę w całkiem interesującą opowieść.

W „Czy można umrzeć dwa razy?” nie uświadczymy pędzącej na złamanie karku akcji, ale dostajemy w zamian coś znacznie ważniejszego. Historię, która została podparta solidnym przygotowaniem i jest o czymś więcej, niż tylko o poszukiwaniu mordercy. To opowieść o ludzkiej determinacji o tym, jakie może przybierać ona formy. Znalazło się nawet miejsce na odrobinę humoru, choć występuje on raczej w szczątkowych dawkach. W końcu codzienność nie daje nam zbyt wielu powodów do radości. I taka jest powieść Perssona. To solidna dawka policyjnej codzienności.

Bartosz Szczygielski