Taka sytuacja to idealny obiekt do badań socjologicznych, co skrzętnie wykorzystała Iwona Poczopko. W „Naszych kochanych świętach” zdecydowała się na bardzo interesujący zabieg, a mianowicie ukazanie losów jednej rodziny poprzez pryzmat wigilijnej wieczerzy. Co ciekawe nie jednej, ale czterech, z których każda dotyczy innego momentu rodzimej historii. Znajdziemy tu czasy świetności Gierka, wielkie wejście Solidarności, początki transformacji ustrojowej i znajomą współczesność.

Trzeba powiedzieć, że ta koncepcja wygląda dobrze nie tylko sama w sobie, ale sprawdza się podczas lektury. Stwarza interesujące możliwości, z których autorka skrzętnie korzysta. Chociażby sam aspekt historii Polski i to jak oddziałuje na bohaterów jest niezwykle ciekawy. Sprzężenia charakterów ochoczo korzystają z aktualnych w omawianych czasach wydarzeń, które równie dobrze określają tamtejszą rzeczywistość, jak i stosunek do niej różnorodnych pokoleń.

Jednym razem wysławiane są meble na wagę złota i wystanie w kolejkach, żeby tylko dostać wszystko, co znajdzie się na wigilijnym stole. Innym razem tematem przewodnim staje się ziemia obiecana, jaką jest mieszkanie za granicą, gdzie wszystko jest na wyciągnięcie ręki. Następnie zwątpienie czy aby na pewno wszystko poszło jak trzeba, bo ojczyzna demokratyczna nie spełnia pokładanych oczekiwań. Wszystko kończąc na ogromnych możliwościach rozwijającej się technologii, która dostarcza także obaw.

I tak to wszystko płynie przez minione lata. Dorastanie i umieranie, zmienianie się składu osobowego przy karpiu w galarecie, barszczu i pierogach z kapustą i grzybami. Nie brakuje ostrych wymian zdań, uszczypliwości i forsowania zdania na swoją korzyść. Każdy uważa, że wie wszystko, choć na przestrzeni lat charaktery ewoluują i to często w kierunkach, jakich sami bohaterowie by się nie spodziewali. Rzeczywistość wyciska piętno na wszystkich, zmuszając do zrewidowania dotychczasowy światopogląd.

Chwilami trudno nie odnieść wrażenia, że autorka używa tu gotowych schematów, które niejako wciska w swoje postaci. Jak choćby w wypadku pomstowania na zięciów przez Niutę, czy wojowniczej walki w podziemiu Marty, a nawet wizerunku króla biznesu o bielutkich zębach Łukasza. Jednak pośród tak wielu przemyśleń, przemian i zmiennych perspektyw, trudno gniewać się na pewne gotowce, które choć są chwilami wciskane na siłę, to mają swój sens i nie znalazły się tu przypadkiem.

Podobnie jak „Cicha noc” zdobywca głównej nagrody na festiwalu w Gdyni, tak samo „Nasze kochane święta” stają się swoistą rewizją rodziny i czasów jakich przyszło im doświadczyć. Omawiają tematy, które bardzo dobrze znamy z naszych własnych stołów, niezłomne szermierki polityczne i światopoglądowe. Środowisko pełne wzajemnych żalów, ale i bliskości więzi, nawet tych nadszarpniętych. Ludzi, którzy potrafią usiąść razem, wyrzucić z siebie co trzeba, by potem zaśpiewać pojednawczą kolędę. Nie tyle wpadają sobie w ramiona, co przynajmniej próbują się porozumieć w tej jeden, magiczny dzień w roku.

Patryk Rzemyszkiewicz