„Na zachód od Edenu" to pięć opowieści o sławnych i bogatych z Zachodniego Wybrzeża, którzy w swoim czasie zrobili zawrotne kariery. Jak łatwo się domyślić chodzi tu głównie o przemysł filmowy, ale mamy też innych wpływowych bohaterów, którzy swoje fortuny zbili na ropie czy nieruchomościach. Wszystkich łączy upodobanie do wspaniałych i okazałych rezydencji (to zresztą również ulubiony temat autorki), a także rozmaite zgubne skłonności przechodzące chyba z pokolenia na pokolenie. Wychodzi więc na to, że razem z wielkimi pieniędzmi dziedziczono też problemy. I tak: nad rodziną Dohenych zawisł skandal związany z morderstwem, nad Garlandami widmo choroby psychicznej. Z kolei Jennifer Jones bardziej, niż jako dobrą aktorkę poznamy jako złą matkę. Ostatni akord do tych historii doda sama autorka już po publikacji książki; w wieku 83 lat popełni samobójstwo skacząc z okna.

Specyficzna narracja, jaką proponuje Stein niestety nie wszystkim przypadnie do gustu. Zamiast spójnej opowieści, autorka oddaje po kolei głos różnym uczestnikom tamtych wydarzeń sprzed lat. Czasami są to bardzo bliscy krewni, czasami ludzie z branży czy jednorazowi znajomi. To oni tworzą tę historię; można porównać to do wywiadu rzeki, gdzie zamiast pytań mamy od razu odpowiedzi. Nierzadko udziela się też sama autorka, a ostatni rozdział poświęca już wyłącznie własnej rodzinie. Czytając tak skonstruowaną narrację, gdzie co chwile zmieniają się rozmówcy (i wciąż dochodzą kolejni) nietrudno stracić wątek i rezon: kto jest tu właściwie kim. Na szczęście sytuację ratuje krótki biogram kilkudziesięciu nazwisk na końcu, bez którego przeciętny czytelnik skazany byłby na wieczną dezorientację.

Jean Stein swoją książką bynajmniej nie odkryła Ameryki, czy w tym wypadku raczej Hollywood. Zamiast tego "Na zachód od Edenu" to mozaika dość przypadkowych ludzkich losów, ich wzlotów i upadków związanych w jakimś stopniu z Hollywood. Trzeba naprawdę siedzieć głęboko w temacie, by czytając tę publikację czuć się swobodnie. Niestety, to, co dla Stein jest oczywiste, dla jej czytelników może okazać się już niejasne (np. to, że Jane Garland nie miała nic wspólnego z Judy Garland, aktorką). Wyobrażam sobie starych hollywoodzkich wyjadaczy siedzących w swoich willach z widokiem na słynny znak, z ową książką w ręku, ciekawych czy ktoś o nich coś wspomniał albo czy chociaż dowiedzą się czegoś nowego o swoich sąsiadach.

Anna Aniszczenko