Ciotka Marii Petrycy – Pelagia, powraca po kilkudziesięciu latach do Polski, a wraz z nią wspomnienia losów załogi Liberatora – najsłynniejszego alianckiego samolotu z czasów II wojny światowej. Ranny lotnik Królewskich Sił Powietrznych - Peter Redlich, trafia pod opiekę młodej, odważnej Pelagii, która dopiero z perspektywy czasu jest gotowa wyjawić prawdę o wojennych wydarzeniach, rodzącym się uczuciu i krakowskiej konspiracji. Kobieta postanawia odtworzyć losy załogi zestrzelonego samolotu oraz utrwalić, wcześniej pomijane, nazwisko Petera na kartach historii.

Ale co zrobić kiedy nikt jej nie dowierza, a dokumenty posiadają klauzulę tajności nawet na sto lat? Pelagia to osoba o porywczej naturze, wyjątkowym harcie ducha, nieokiełznanym i wybuchowym temperamencie, była w niej jakaś twardość, zdecydowanie, gotowość na podjęcie zmagań z życiem, na przyjęcie walki. Jako typowa przedstawicielka swojego pokolenia podejmowała się nawet najniebezpieczniejszych i zakazanych zadań. Twierdziła z pełnym przekonaniem, że wszystko jest możliwe, jeśli człowiek potrafi pokonać pewne przeszkody i posiada wystarczające pokłady tupetu, który niejednokrotnie ratował jej życie. Czy z takim nastawieniem coś mogło stanąć jej na przeszkodzie?

Niezłomna postawa bohaterki przypomina nam o tych wszystkich silnych kobietach, bez których Polskie Państwo Podziemne nie miałoby prawa bytu. Skupiając się na tym co je łączyło, zmierzały się ze swoimi wątpliwościami i podejmowały heroiczne decyzje. Dopiero później docierało do nich, że te czyny mogły kosztować je życie. Misje, na pozór niewykonalne, stały się codziennością. Walczyły ile sił i miały nadzieję, że ich walka cokolwiek zmieni. Niestety, wojenne historie kobiet z ruchu oporu są często zapominane lub pomijane, ponieważ zaraz po wojnie wróciły do normalnego życia, nie rozmawiając o swoich doświadczeniach nawet z bliskimi.

Pelagia jest osobą zdeterminowaną, by historyczna prawda wreszcie wyszła na światło dzienne. Jest żywym symbolem pamięci o tych nieludzkich czasach, co nam – czytelnikom – uświadamia, że teraz to my jesteśmy najważniejszymi głosicielami prawdy i pamięci o dawnych dziejach. Jesteśmy to winni wszystkim bohaterom, zarówno tym, których nazwiska są utrwalone na pamiątkowych płytach i kartach, jak i tym, których historia niestety zapomniała.

Mirosława Kareta podjęła się bardzo ważnej, ale i mozolnej pracy. Postanowiła pamiętać, a czasem tak trudno pamiętać rzeczy ciężkie, nieprzyjemne, pokryte kurzem czasu. Posiada ponadprzeciętną znajomość topografii Krakowa. Operuje nazwami znanymi głównie dla miejscowych oraz odświeża wspomnienia, które trwają w pamięci lokalnej społeczności mimo upływu lat. Czytelnik odczuwa czas i energię, które autorka włożyła w dokumentację książki.

Pisarka misternie utkała fabułę, w której postaci i fakty fikcyjne splatają się z autentycznymi. Na swój wyjątkowy sposób snuje historię dramatów i trudnych decyzji, które w latach wojny rozegrały się pod setkami, a nawet tysiącami dachów i strzech. Nie zapomina również o rzeczywistości wczesnych lat dziewięćdziesiątych. Rodzina Petrycych oraz ich przyjaciele, wraz ze swoimi wadami, słabościami i małymi radościami, wydają nam się całkowicie realni. Aż ma się chęć przebiec przez krakowskie Błonia i zapukać do drzwi przy alei Focha.

Książka budzi w nas ciekawość, zmusza do szukania i grzebania w przeszłości. Wyzwala w nas refleksje nad tym, jakbyśmy zachowali się w tak mrocznych czasach. Jaka była prawda? Czy kiedykolwiek będzie dane nam poznać wszystkie fakty? Czy będziemy musieli pogodzić się z tym, że nigdy nie zgłębimy tak wielu niesamowitych wydarzeń? Autorka zmusza czytelnika do rozmyślania o trudnych czasach i do wyjścia ze strefy komfortu jaką daje życie w XXI wieku.

Nigdy nie będzie tak jak dawniej. Świat już nigdy nie będzie taki sam, jak przed wojną. Miliony bezwzględnie zgaszonych istnień, liczby pod którymi kryją się konkretne osoby i ich życiorysy. Jedno jest pewne: zdarzenia i losy wojenne tych ludzi są zbyt złożone, byśmy mieli prawo oceniać je po latach. Powinniśmy skupić się na podziwie i pamiętaniu, pokornej nauce płynącej z przeszłości.

„Bezimienni” jest powieścią fabularną, lecz zainspirowaną prawdziwymi wydarzeniami i goszczącą na swoich kartach prawdziwych ludzi. Dba o to, by heroiczne dokonania nie odeszły w niepamięć, a bohaterowie nie pozostali Bezimienni. Miejmy nadzieję, że Mirosława Kareta nie składa broni, a raczej pióra, i wkrótce będziemy mogli zgłębić dalsze losy rodu Petrycych.

Anna Gajewska