Lily to nieszczęśliwe dziecko. Wychowywana twardą ręką przez ojca. Nie ma beztroskiego dzieciństwa, nie ma przyjaciół. Posiada jedynie czarnoskórą opiekunkę-towarzyszkę. Nie ma matki… Deborah Fontanel Owens oczywiście istniała i nadal sączy się gdzieś w pamięci małej Lily. Jednak tragedia w postaci przypadkowego strzału z pistoletu, rozdziela na zawsze matkę i córkę. To właśnie w poszukiwaniu Deborah wyrusza mała Lily. Chce znaleźć jedyną osobę, która ją kocha, bądź kiedykolwiek kochała. W ten sposób wraz z czarnoskórą opiekunką, Rosaleen, trafia do pasieki w Tiburn.

Tłem całej opowieści są zmiany prawne w Stanach Zjednoczonych dotyczące czarnoskórych. Wszelkie zapisy gwarantujące wolność i prawo głosu, są jednak tylko pozornymi zmianami na lepsze, w zderzeniu z zakorzenionym w świadomości Amerykanów rasizmem. Tę przykrą rzeczywistość powoli odkrywa Lily. Wpierw poprzez prześladowanie Roseleen, co staje się głównym impulsem ich ucieczki. W późniejszym czasie również zderzenia z przejawami nietolerancji białej w środowisku czarnoskórych. Bo rasizm działa po obu końcach. Nie wypada białej dziewczynce przebywać wśród czarnoskórych kobiet, ale i czarnoskórym może przeszkadzać biały kolor skóry.

Cóż sekretnego w sekretnym życiu pszczół? Bohaterowie powieści pracujący w pasiece odkrywają coraz to więcej praw twórców miodu. Sami jednak też mają swoje małe lub większe sekrety. Z tych sekretów składa się cały świat i ogólna tajemnica pchająca naprzód fabułkę książki. To między tymi niedopowiedzeniami tworzy się ból lub ochrona, strach przed odrzuceniem i tęsknota za miłością i bliskością. Kluczową rolę odgrywają tu siostry Boatwirght, na czele z przepełnioną pewną tajemną wiedzą August.

„Sekretne życie pszczół” nie jest aż tak sekretne, jeśli najpierw mieliście okazję zderzenia się z opowieścią filmową. Film z 2008 roku był rzeczywiście dość głośny, z gwiazdorską obsadą (Queen Latifah, Alicia Keys i Sophie Okonedo w roli August, June i May). Ale i książka sprzed sześciu lat przyniosła autorce niemały rozgłos. To bardzo subtelna historia, pełna tajemnic i magii; słodka i lepka jak miód. To opowieść o dzieciństwie i dorastaniu, opowieść o macierzyństwie i skomplikowanym życiu, które nie zawsze pozwala na wszystko, co sobie zaplanujemy i wymarzymy. To także ważna pozycja pod względem nierówności społecznych. Duża lekcja historii, o początkach praw czarnoskórych i ustawy Civil Rights Act. Ale również ogromna paralela dla współczesnego postrzegania rasizmu i nietolerancji. Trudy życia dorosłych ukazane oczami dorastającej dziewczynki. Jest to dziewczynka o trudnym życiu, można by powiedzieć „po przejściach”. Patrzymy na ten świat oczami dziecka, które nie rozumie nierówności rasowych, kłopotów wychowawczych, edukacyjnych czy finansowych. Rządzi się innymi prawami, niż praca w ulu, mimo wielu metafor i paraleli. Pozostawia nas w poczuciu, że ten świat dorosłych nie powinien wyglądać właśnie tak.

Monika Samitowska-Adamczyk