Wydawnictwo Zysk i S-ka przybliża opublikowaniem „Mocnych ludzi” postać nietuzinkową o wyjątkowo burzliwym życiu. Ossendowski, doktor nauk chemicznych, wykładowca wyższych uczelni i członek Akademii Francuskiej, mówił ośmioma językami, w tym mongolskim i chińskim. Przeżył rewolucję w Rosji, odwiedził wiele krajów i kontynentów, jednak przede wszystkim pisał literackie reportaże i powieści podróżnicze, cieszące się uznaniem na całym świecie. Za krytykę rewolucji sowieckiej został po drugiej wojnie skazany na zapomnienie. Jego nazwisko nie mogło pojawić się w żadnej oficjalnej encyklopedii, a jego książki w bibliotekach zostały zniszczone. Wznowienie dzieł pisarza nastąpiło po upadku komunizmu.

Głównym bohaterem powieści „Mocni ludzie” jest porucznik Władysław Lis – wywieziony na Syberię wraz z żoną Julianną za udział w wojnie polsko-rosyjskiej w 1831 roku. W niewielkiej miejscowości Narym, chciałoby się rzec zapomnianej przez Boga i ludzi, główny bohater stara się mierzyć z bolesną rzeczywistością. Spotyka się początkowo z niechęcią i sceptycyzmem mieszkańców. Miejscowi nie mają o Polakach najlepszej opinii i nie czują się zobowiązani do niesienia im pomocy czy nawet okazywania życzliwości. Jednak wraz z upływem czasu między Władysławem Lisem, jego żoną a mieszkańcami surowej Syberii dochodzi do przełamania lodów. Miejscowi orientują się, że polski zesłaniec jest postacią absolutnie wyjątkową w ich wsi: człowiekiem prawym, uczciwym, skorym do pomocy, niepałającym chęcią zemsty, szanującym ludzi inaczej myślących. Podobnie zaczynają postrzegać także żonę Lisa, która z narażeniem własnego życia spieszy z pomocą wszystkim potrzebującym, korzystając ze swej medycznej wiedzy.

Fabuła powieści jest prosta. Czytelnik śledzi losy zesłańców: problemy życia na wygnaniu, trudne warunki funkcjonowania w dzikiej tajdze, ich niezawinioną niedolę. Wydaje się jednak, iż to nie fabuła jest w tej powieści najważniejsza. Odnosi się bowiem wrażenie, iż autor napisał „Mocnych ludzi” ku pokrzepieniu serc. Stąd też w powieści, niczym w bajce, każde dobro spotyka długo wyczekiwana i zasłużona nagroda, a po dzielnie znoszonym cierpieniu bohaterowie odczuwają głęboką ulgę i poprawę swojego bytu. Książka epatuje także takimi wartościami, jak: patriotyzm, przyzwoitość, sprawiedliwość, ofiarność, przyjaźń, a także hart ducha. I choć ten patetyczny ton może w dłuższej perspektywie czytelnika irytować, to jednak jest to wielka opowieść o pragnieniu wolności – pragnieniu jakże ważnym, zawsze aktualnym i uniwersalnym.

Na uwagę zasługuje także język powieści – piękna, staranna, momentami trudna i niezrozumiała, choć już dziś właściwie niespotykana, bo dość archaiczna polszczyzna. Język autora jedynie uwiarygodnia realia, o których pisze.

I ostatnia rzecz zasługująca na uwagę to warstwa edytorska powieści. Nie pamiętam, kiedy ostatnio trzymałam w dłoniach lekturę wydaną tak pięknie! Gratuluję Wydawnictwu Zysk i S-ka projektu okładki, ale przede wszystkim profesjonalnego opracowania graficznego i technicznego. Lektura „Mocnych ludzi” to uczta zarówno duchowa, biorąc pod uwagę wartości, które promuje powieść, jak i estetyczna, bowiem samo obcowanie z tym wydaniem sprawia czytelnikowi niewątpliwą przyjemność.

Ewelina Tondys